Eerder dit jaar lanceerden e-readerfabrikant Kobo en webwinkel Bol.com de dienst Kobo Plus. Voor 10 euro per maand krijgen gebruikers onbeperkt toegang tot een collectie van e-books. Bruna biedt de vergelijkbare dienst Bliyoo aan en sinds 2014 is het voor bibliotheekleden ook mogelijk om e-books te lenen.

Welke dienst is het best? NU.nl vergelijkt het aanbod en gebruiksgemak van de verschillende mogelijkheden.

Op basis van pure kwantiteit wint Kobo Plus de strijd: de dienst biedt 40.000 boeken aan en is daarmee een stuk groter dan de concurrentie. In dat grote aantal zitten echter 24.000 boeken in buitenlandse talen.

Het aanbod van Nederlandse e-books ligt bij de drie diensten dicht bij elkaar. Op Kobo Plus staan dus 16.000 Nederlandse boeken, Bliyoo biedt 15.000 titels aan en op Bibliotheek.nl 14.000 zijn e-books beschikbaar.

Volgens CB, distributeur van alle Nederlandse e-books, zijn er in totaal rond de 44.000 titels in de verkoop. De abonnementsdiensten bieden hier allemaal dus minder dan de helft van aan.

Het Engelstalige aanbod van Kobo Plus lijkt bovendien grotendeels te bestaan uit obscure thrillers en Fifty Shades-achtige seksboeken. Bekende Engelstalige literatuur of non-fictie staat er nauwelijks in.

In deze vergelijking kijken we daarom naar het Nederlandstalige aanbod. Om een objectieve vergelijking op te stellen, zochten we welke boeken uit de top 25 best verkochte titels van de jaren 2016, 2015, 2014, 2010, 2005 en 2000 beschikbaar zijn. Het gaat in totaal om 132 boeken (dubbelingen en naslagwerken zijn uit de lijsten verwijderd).

Kobo Plus komt hier nipt als winnaar uit de bus: de dienst heeft 38 titels in zijn aanbod, zo'n 29 procent van het totaal. Bibliotheek.nl volgt kort daarna met 35 titels (27 procent). Bliyoo doet het duidelijk minder goed met 26 titels (20 procent).

Opvallend is dat het aanbod behoorlijk verschilt per dienst. Slechts zes boeken zijn op alle drie de diensten aanwezig. Elke abonnementsdienst heeft boeken die op geen van de twee concurrenten staan.

Opvallend is dat Bibliotheek.nl het meest 'unieke' aanbod heeft. Ruim vier op de tien titels zijn niet te vinden bij Kobo Plus en Bliyoo. Bij die twee diensten is zo'n 15 procent van het aanbod uniek.

Hoe je het ook wendt of keert, geen van de diensten is echt een 'Spotify voor e-books'. Als je op een populaire titel uit de afgelopen jaren zoekt, is er meer kans dat hij niet aanwezig is dan wel. Door het beperkte aanbod kunnen de diensten beter worden omschreven als 'Netflix voor e-books'.

Liefhebbers van Nederlandstalige literatuur lijken het best terecht te kunnen bij de site van de bibliotheken. Bliyoo en Kobo Plus scoren iets beter als het gaat om vertaalde literatuur, en zij hebben ook een uitgebreider aanbod van thrillers, van schrijvers als Saskia Noort en Nicci French.

Zowel Bliyoo als de bibliotheek bieden een relatief klein assortiment luisterboeken aan. Die zijn via Kobo Plus niet beschikbaar.

Duidelijke winnaar op het gebied van gebruiksgemak is Kobo Plus. Wie al een e-reader van Kobo bezit kan hier zeer gemakkelijk mee aan de slag. Op de e-reader zelf, op Bol.com of in de e-bookwinkel van Kobo kun je boeken zoeken en toevoegen aan je bibliotheek. De boeken worden vervolgens automatisch op de e-reader gezet, als die verbinding met internet heeft. Nadeel is dat Kobo Plus helemaal niet werkt met e-readers van andere merken.

Alle boeken kunnen ook worden gelezen via de goede app van Kobo voor smartphones en tablets, die overzichtelijk is en snel werkt. Het is nooit nodig om een apparaat aan een kabel te hangen om boeken over te zetten.

Op Bibliotheek.nl zijn ongeveer 10.000 van de 14.000 boeken ook via e-readers te lezen. Met de software Adobe Digital Editions kunnen deze vrij eenvoudig worden overgezet, al moet de e-reader daarvoor wel met een usb-kabel aan een computer worden gekoppeld. De meeste e-readers ondersteunen boeken met de beveiliging van Adobe, maar Kindles van Amazon doen dat niet.

Na het 'uitlenen' zijn boeken drie weken leesbaar. Als de leenperiode is verlopen, kunnen gebruikers het boek wel steeds opnieuw lenen en opnieuw naar de e-reader overzetten om verder te lezen. Dat is omslachtig; gemakkelijk verlengen is helaas niet mogelijk.

Sommige boeken zijn alleen in browsers of in de app van de bibliotheek te lezen. Die app zit niet boordevol functies, maar werkt goed. De mogelijkheden om bijvoorbeeld lettertypes aan te passen zijn beperkt, maar de menustructuur is daardoor wel overzichtelijk. Via de browser (op smartphone of desktop) kunnen boeken naar de app worden gestuurd.

Bliyoo heeft ook een eigen app, die een stuk minder goed werkt. Zelfs de meest simpele handeling - het bladeren tussen verschillende pagina's en hoofdstukken - werkt niet altijd vloeiend.

De collectie van Bliyoo is te lezen via een app voor smartphones en tablets, en via de browser. Ook kunnen Bliyoo-boeken worden gelezen op Android-e-readers die de app van de dienst kunnen gebruiken. Op de meeste gangbare e-readers werkt Bliyoo echter niet. Dat is jammer, want het is prettiger om boeken op een e-reader te lezen.

Wie onbeperkt e-books wil lezen, kan qua prijs-kwaliteitverhouding het best terecht bij de bibliotheek. De lidmaatschapskosten verschillen per gemeente, maar liggen vaak rond de 40 à 50 euro per jaar, waarvoor je ook nog eens papieren boeken kunt lenen. Een digitaal lidmaatschap op Bibliotheek.nl kost 42 euro per jaar.

Dat is bijna drie keer zo goedkoop als een abonnement op Kobo Plus of Bliyoo (120 euro per jaar). Die diensten zijn vooral de moeite waard als je specifieke boeken wilt lezen die bij de bibliotheek niet beschikbaar zijn, of (in het geval van Kobo Plus) als je bereid bent om meer te betalen voor groter gebruiksgemak.

Daarbij moet ook worden opgemerkt dat de duurdere abonnementsdiensten voor meer inkomsten bij uitgevers en auteurs zorgen. Directeur Daniel Ropers van Bol.com zegt dat 60 à 65 procent van het abonnementsgeld van Kobo Plus doorstroomt naar uitgevers. Na aftrek van btw is dat ongeveer 5 euro per maand.

Als een boek voor meer dan 20 procent wordt gelezen, krijgt de uitgever een vergoeding. Bij het uitbetalen van royalty's wordt ook rekening gehouden met de originele prijs van een e-book; goedkopere boeken leveren binnen Kobo Plus ook minder op.

Wie twee boeken in de maand leest, betaalt per boek dus gemiddeld zo'n 2,50 euro aan een uitgever. Ter vergelijking: de bibliotheek betaalt per uitgeleend e-book 12 tot 60 eurocent aan uitgevers, vertelde een medewerker van de Koninklijke Bibliotheek eerder aan NU.nl. De hoogte van dat bedrag hangt af van de leeftijd van het boek.

Ropers hekelt het gesubsidieerde verdienmodel van de bibliotheek. "Dat model is natuurlijk niet houdbaar, dat ziet iedereen", zegt hij. Kobo Plus biedt uitgevers volgens hem meer zekerheid, bijvoorbeeld als de politieke keuze wordt gemaakt om bibliotheken minder te steunen.

Bruna, eigenaar van Bliyoo, wil niet in detail treden over de afspraken met uitgevers. 

Naast de drie hierboven besproken diensten zijn er nog een aantal alternatieven. BookChoice (voorheen Elly's Choice) kost 3,99 euro per maand en biedt elke maand 8 boeken aan, die allemaal ook beschikbaar zijn als audioboek. De site werkt dus meer als een digitale boekenclub.

De Nederlandse app Booqees biedt een leesabonnement voor kinderen aan. De dienst heeft ruim duizend boeken, gesorteerd in leeftijdscategorieën van 0-3 jaar tot 12-14 jaar. Een abonnement kost 7 euro per maand.

Bookmate, een Britse dienst, biedt toegang tot een catalogus van boeken in allerlei talen. Toegang tot alleen 'duizenden' Nederlandstalige boeken kost 7 euro per maand; de volledige internationale catalogus kost 10 euro per maand. Het Nederlandstalige aanbod is minder compleet dan bij Kobo Plus, Bliyoo en de Bibliotheek, maar Bookmate is mogelijk interessant voor mensen die ook veel in een andere taal lezen.

Het Amerikaanse bedrijf Scribd biedt ook een e-bookdienst aan, met zo'n 150.000 titels. Daar zitten echter helemaal geen Nederlandstalige boeken tussen. De dienst biedt toegang tot drie e-books en één audioboek per maand, voor 9 dollar per maand. Boeken kunnen alleen worden gelezen op smartphones en tablets, niet op e-readers.