Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Video
    • Podcast
    • Weer
    • Regio
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Spellen
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Thuis
    • Vakantie
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Zaterdag 4 februari 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

Gevolgen 9/11 ook in Nederland na twintig jaar nog altijd merkbaar

Door Robbert van der Linde

11 sep 2021 om 09:34Update: een jaar geleden
nujij comment230 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
De aanslagen op de Verenigde Staten op 11 september 2001 waren een keerpunt voor de hele wereld. In de twintig jaar die sindsdien zijn verstreken, hebben zich in tegenstelling tot landen om ons heen in Nederland geen grootschalige aanslagen vanuit jihadistische hoek voorgedaan. Toch zijn de gevolgen van 9/11 ook in Nederland nog altijd merkbaar.

Door 9/11 kwam er een einde aan de naïviteit over moslimextremisme in Nederland, stelt Edwin Bakker, hoogleraar Terrorisme en Contraterrorisme aan het Institute of Security and Global Affairs in Den Haag.

"De veiligheidsdiensten waarschuwden voor 9/11 al voor radicale elementen in de Nederlandse moslimgemeenschap. Na 9/11 gingen ook journalisten uitzoeken hoe het nou zat met jihadisme en of dat ook bij ons voorkwam. Dat bleek inderdaad zo te zijn", aldus Bakker.

"Er werd een nieuw vraagstuk blootgelegd, dat sindsdien ook niet meer is weggegaan. Daarom werd het ook in de politiek minder taboe om over islamitisch extremisme te spreken."

  • Zo worden er nog altijd mensen herkend in het puin van 9/11
    Zie ookZo worden er nog altijd mensen herkend in het puin van 9/11

Veiligheid werd na de aanslagen ineens topprioriteit. Overal in de wereld werden zowel zichtbare als onzichtbare veiligheidsmaatregelen aangescherpt, ook in Nederland. Zo waren militairen zichtbaarder op straat, werden er vaker betonblokken voor ingangen van gebouwen en openbare plekken gelegd, en werd het verplicht jezelf altijd te kunnen identificeren. Veel van die maatregelen gelden nog altijd.

"We kijken tegenwoordig ook met een veiligheidsbril naar alles in de wereld, van migratie tot overboekingen van geld", aldus oud-diplomaat Peter Knoope, tegenwoordig als terrorisme-expert verbonden aan het Instituut Clingendael.

"Het is een pakket van maatregelen waar we twintig jaar geleden mee zijn begonnen. Er hangen tegenwoordig bijvoorbeeld ook overal camera's, dat was twintig jaar geleden echt ondenkbaar."

Na 9/11 verschenen er vaker betonblokken voor ingangen van gebouwen en openbare plekken, om te voorkomen dat er voertuigen op in konden rijden.
Foto: ANP

Nederlandse instanties gingen na 9/11 meer samenwerken op het gebied van antiterrorisme. Zo werd in 2005 de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding opgezet om het antiterrorismebeleid te coördineren.

Daarnaast werden gemeenten intensief betrokken in de zoektocht naar vroege uitingen van radicaal gedrag. Zogenoemde radicaliseringsmedewerkers konden zo in een vroeg stadium al praten met mensen die dreigden te radicaliseren.

"Het contact met bevolking op wijkniveau is echt belangrijk geweest", aldus Knoope. "Het toonde de relevantie en toegevoegde waarde van echt contact tussen burger en overheid."

De grootste terreuraanslagen met jihadistisch motief in Europa sinds 9/11.
Foto: NU.nl/Bart-Jan Dekker

De Nederlandse aanpak is relatief succesvol geweest. Nederland kreeg beduidend minder te maken met terroristische aanslagen dan andere landen in het westen, zoals Frankrijk, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk.

"Er zijn aantoonbaar aanslagen voorkomen dankzij onze brede aanpak", aldus Bakker. "We kunnen nooit precies weten hoeveel, maar het is duidelijk dat we niet zomaar geluk hebben gehad. We hebben echt die extremistische internationale netwerken ook in Nederland gehad. Die dreiging werd snel serieus genomen, waardoor veel verijdeld kon worden dankzij contraterrorisme."

Knoope wijst op de preventieparadox, waarbij mensen denken dat er niks aan de hand is, juist omdat iets niet heeft plaatsgevonden. "Het is ingewikkeld om te toetsen wat er nou precies is voorkomen en welke rol het beleid daarin gespeeld heeft. Maar we kunnen stellen dat de preventie hier effectief is gebleken."

Beeld uit video: Wat is de preventieparadox?1:53
Afspelen knop

Wat is de preventieparadox?

Wat is de preventieparadox?

Door de succesvolle aanpak is voor veel Nederlanders een aanslag geen dagelijkse zorg. "De kans dat je als Nederlander slachtoffer bent van een aanslag, is gewoon heel klein", meent Knoope. "De gemiddelde Nederlandse burger maakt zich er weinig zorgen over."

Nederlanders zijn veel van de veiligheidsmaatregelen normaal gaan vinden, ziet Bakker. "Op veiligheidsgebied is echt een andere cultuur ontstaan, maar we zijn eraan gewend geraakt."

Die veiligheid heeft echter ook een keerzijde, namelijk een groeiend wantrouwen van burgers tegen de overheid als gevolg van de meer ingeperkte vrijheden. Mogelijk is de belangrijkste impact van 9/11 misschien wel tevens de meest geruisloze en subtiele.

"Het is een voortdurend dilemma, de balans tussen vrijheid en veiligheid", beaamt Knoope. "De vraag blijft altijd in hoeverre het proportioneel is, we hebben stukje bij beetje veel vrijheid ingeleverd de afgelopen twintig jaar. Mensen krijgen al gauw het idee dat de overheid zich er te veel mee bemoeit."

Bakker sluit zich daarbij aan. "De een heeft er meer moeite mee dan de ander, maar het is zeker niet naïef om je zorgen te maken over je privacy. Zelfs als daar veiligheid tegenover staat."

Lees en kijk meer achtergronden over 9/11 en de twintig jaar daarna:

  • Zo worden er nog altijd mensen geïdentificeerd in het puin van 9/11
  • Biden wil geheime documenten over 9/11 vrijgeven: dit zou erin staan
  • Overcome van Live: het '9/11-nummer' was vooral in Nederland een grote hit
  • Oud-Schiphol-directeur over beveiliging na 9/11: 'Het was schieten met hagel'

Eerder

  • 10 sep 2021 om 11:23
    Afgelopen vier jaar zijn zeker 31 aanslagen voorkomen in Verenigd Koninkrijk
    Afgelopen vier jaar zijn zeker 31 aanslagen voorkomen in Verenigd Koninkrijk
  • 08 sep 2021 om 18:50
    Verdachte van aanslagen in Parijs noemt zichzelf 'een soldaat van IS'
    Verdachte van aanslagen in Parijs noemt zichzelf 'een soldaat van IS'
Beeld: ANP
nujij comment230 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

9/11TerrorismeTerrorisme in EuropaBinnenland

NUjij: Uitgelichte reacties

MijnFeilbareDenken
11 sep 2021 om 10:28
"you are either with us, or against us". Oftewel polarisatie. Dat is een ander gevolg dat nog steeds merkbaar is en zich lijkt door te ontwikkelen in de politiek (links-rechts), maar ook in lifestyle (denk aan de android-apple strijd, of de tegenstellingen in de coronacrisis ). Sinds 11 september zijn we anders gaan kijken naar de mensen om ons heen. Daar waar we eerst makkelijker konden accepteren dat andere mensen andere gewoontes hebben, en dat we mensen als individu beoordelen, gingen we mensen die bij een bepaalde groep horen ineens als gevaarlijk zien. Vooroordelen zijn er altijd al geweest, maar die zijn erger en explicieter geworden na 11 september.
Respect: 👍 25Reacties: 💬 5
Reageer
nujij commentBekijk alle reacties


Aanbevolen artikelen


NUjij-reacties

nujij comment230 reacties

Net binnen

  • 10:55
    VideoBrandweer redt hond na val in metersdiepe put in VS
  • 10:50
    OM-baas verdedigt preventieve arrestaties van klimaatdemonstranten rond A12-blokkade
  • 09:46
    Neuer botst met leiding Bayern: 'Gevoel dat mijn hart eruit werd gerukt'
  • 09:26
    Liever een bericht of een telefoontje? Praat mee over bellen en belangst

Meest gelezen

  • 1
    Drie rappers na wekenlange vermissing dood teruggevonden in kelder Detroit
  • 2
    Wat kun je doen aan het geluid van warmtepompen?
  • 3
    Brazilië brengt vliegdekschip met asbest ondanks protesten tot zinken in oceaan
  • 4
    Al 1.100 nieuwe stamceldonoren na oproep van ongeneeslijk zieke PSV-perschef
  • 5
    Oekraïne krijgt raketten van VS die twee keer zo ver komen als Himars-raket


Nieuwsvideo's

  • Brandweer redt hond na val in metersdiepe put in VS
    Brandweer redt hond na val in metersdiepe put in VS
  • Chilenen ontvluchten brandende huizen tijdens hittegolf
    Chilenen ontvluchten brandende huizen tijdens hittegolf
  • Directeur Curaçaos museum vraagt koning om excuses slavernijverleden
    Directeur Curaçaos museum vraagt koning om excuses slavernijverleden
  • Italiaanse kustwacht redt migranten van overvolle boot
    Italiaanse kustwacht redt migranten van overvolle boot

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Video
    • Podcast
    • Weer
    • Regio
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Spellen
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Thuis
    • Vakantie
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Cookie instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden