"Ik was nooit ziek, behalve tussen Kerst en Oud en Nieuw of op vrijdagmiddag. En dan voelde ik mij maandagochtend een stuk beter", zegt Ad Vingerhoets, emeritus hoogleraar Emoties en Welbevinden aan Tilburg University.

"We hebben de term vrijetijdsziekte zelf verzonnen", vertelt hij. De hoogleraar was een aantal jaren geleden betrokken bij een onderzoek waarin dit fenomeen werd geïntroduceerd.

Vingerhoets begon het onderzoek omdat hij zich afvroeg of meer mensen zich in het moment van ziek worden zouden herkennen. Dat bleek inderdaad zo te zijn.

"2 à 3 procent van de mensen zegt hier weleens last van te hebben. Dat lijkt misschien niet veel. Maar ga je het uitdrukken in absolute getallen, dan zijn dat toch behoorlijk wat mensen."

Vrijetijdsziekte kun je volgens Vingerhoets opdelen in twee mogelijke ziektebeelden. "Enerzijds voel je je heel moe en kun je last hebben van allerlei pijntjes. Anderzijds kun je te maken krijgen met koorts of griepachtige verschijnselen."

Hoe het kan dat je hier ineens last van krijgt op het moment dat je op een strandstoeltje neerploft, daar zijn twee verklaringen voor, weet Vingerhoets. "Het zal misschien verbazen, maar voor pijn en vermoeidheid is aandacht nodig."

"Met name in het geval van pijn is bekend dat als je de aandacht afleidt, de pijn ook minder is. Sporters voelen pijn meestal pas na een wedstrijd."

"En kinderen worden bij de dokter of tandarts vaak afgeleid door bijvoorbeeld grappige filmpjes, als hen een pijnlijke behandeling te wachten staat." Dus heb je ergens last van, dan merk je dat ook minder snel als je druk bent met je werk.

Daarnaast is het vaak ook zo dat mensen de laatste dagen voor hun vakantie net iets harder werken. Ze moeten belangrijke deadlines halen en de laatste agendapunten afwerken. Dan voel je die vermoeidheid misschien niet en door overuren te maken, gaat je adrenaline omhoog, weet Vingerhoets.

"Adrenaline zorgt voor de energie die je nodig hebt om zowel mentale als fysieke arbeid te verrichten", zegt Vingerhoets. "Maar als dat te lang duurt, kan het voorkomen dat de adrenaline niet meer uit zichzelf afneemt tijdens rust of slaap."

"Bij mensen die ontspannen zijn, daalt de adrenaline. Is dat niet het geval, dan blijft die spreekwoordelijke motor altijd maar doorrazen, ook op momenten dat dat niet nodig is. Het gevolg is dat je immuunsysteem verstoord raakt en vatbaar wordt voor infecties."

Ook huisarts Tamara de Weijer was het niet alleen in haar praktijk, maar ook in haar kennissenkring opgevallen dat een bepaalde groep mensen vaak ziek wordt op vakantie.

"Als je altijd druk bent, kan je immuunsysteem verzwakt raken. Dat kan er weer voor zorgen dat je last krijgt van klachten als koorts of griep. Dit is vaak het geval bij mensen die lange tijd druk zijn, terwijl ze dat misschien zelf niet eens zo ervaren."

Volgens de huisarts is het belangrijk om rust te nemen. "Ons brein is gemaakt voor weinig prikkels, terwijl we juist leven in een tijd waarin we continu met veel prikkels in aanraking komen."

"Je hebt het nodig om te niksen. Dat betekent niet dat je drie kwartier moet gaan mediteren. Maar je kunt bijvoorbeeld wel proberen om iedere dag vijf of tien minuten in je agenda te blokken om even niks te doen."

Juist omdat we de hele dag 'aan' staan en dat op vakantie minder is, storten mensen tijdens hun vakantie in, denkt De Weijer. Ook daarom is het volgens haar goed om je lichaam te laten wennen aan het af en toe nemen van rust.

"Als je lijf het gewend is om tijdens een normale werkweek af en toe uit te schakelen, herkent het dat gevoel ook sneller tijdens een vakantie." Meer aandacht voor je lijf en wat je voelt is daarom belangrijk, zegt De Weijer.

Ook Vingerhoets benadrukt het belang van een goede werk- en privébalans. "Verder kan het helpen om flink te gaan sporten na een periode van hard werken of voor het weekend of een vakantie. "Je adrenaline gaat dan omhoog en daarna weer naar beneden." Met als gevolg dat je lichaam weer kan ontspannen.

We zijn benieuwd naar je mening over dit artikel. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van een minuut.