Mijn grote teen groeit scheef. Hoe kan dat?

"In medisch jargon heet het hallux valgus: een grote teen die scheef komt te staan in de richting van de andere tenen. 30 procent van de mensen heeft er last van. 80 procent van hen ondervindt er klachten van. Er ontstaat een knobbel, ook wel 'knok' genoemd, op de zijkant van de voet, aan het begin van de teen. Schoenen dragen kan dan pijnlijk zijn."

"Hoe het precies ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Erfelijkheid speelt in ieder geval een rol. En ook bij reuma kan het soms ontstaan. Dan wordt de scheefstand veroorzaakt door de gewrichtsontsteking."

Komt het niet door lopen op hakken?

"Nee. Je krijgt geen hallux valgus door het dragen van hoge schoenen. Maar een krappe schoen kan wel klachten geven aan een bestaande scheve teen. Het komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor, maar vrouwen hebben er veel vaker last van. Dat heeft te maken met de hormoonhuishouding, maar ook met de flexibiliteit van de gewrichtsbanden. Die is bij vrouwen groter."

Kun je zelf iets doen om de klachten te beperken of voorkomen?

"Probeer eens een tijdlang op goede schoenen te lopen: platte schoenen met een stevige zool die voldoende ondersteuning geven. Ook de schoenbreedte is belangrijk: alle tenen moeten erin passen zonder dat ze naar elkaar toe geknepen worden. En de knok moet niet bekneld worden."

"Kies voor schoenen zonder stiksels of naden die over de pijnlijke knobbel lopen en voor soepel materiaal dat mee rekt. Bij klachten kan fysiotherapie mogelijk ook helpen. Hierbij train je de kleine spiertjes in je voet."

Moet je op den duur geopereerd worden?

"Als de pijn te erg is of als je te veel last hebt, kun je inderdaad een operatie overwegen. Er zijn verschillende operatieve technieken. Ze hebben allemaal het doel de grote teen recht te zetten. Bij de scarf-techniek wordt het bot van het eerste middenvoetsbeentje in een Z-vorm doorgezaagd."

"Het kopje van het eerste middenvoetsbeentje wordt dan richting de tweede teen opgeschoven en met twee schroefjes vastgezet. Daardoor wordt de voorvoet smaller en komt de grote teen recht te staan. De schroefjes zitten niet door het gewricht, waardoor dit gewoon kan blijven bewegen."

"Bij de chevron, een andere behandeltechniek, wordt het middenvoetsbeentje V-vormig doorgezaagd en met een schroefje vastgezet. Deze techniek kan gebruikt worden bij mildere scheefstand, omdat het bot bij deze techniek iets minder kan worden opgeschoven. De keuze voor de methode hangt af van de ernst van de scheefstand en je klachten."

Dat klinkt heel eng en pijnlijk.

"Veel mensen denken dat de operatie pijnlijk is. Dat is echt een fabeltje. Die slechte naam dankt de operatie waarschijnlijk aan oude verhalen: vroeger werden er andere operatietechnieken gebruikt en kregen patiënten geen pijnstilling. Dat is nu heel anders."

Waar kun je terecht voor zo'n operatie?

"De uitkomst van de operatie hangt af van de vaardigheden van degene die de operatie uitvoert. Zoek dus naar een gespecialiseerde voetchirurg voor deze ingreep. Dan is de kans dat de scheefstand terugkomt klein en valt de pijn waarschijnlijk mee."

Wieneke Metsaars is orthopedisch chirurg gespecialiseerd in enkel- en voetklachten. Ze is verbonden aan Annatommie MC - Xpert Clinics.