Wat is eczeem eigenlijk?

"Eczeem is een verzamelnaam voor chronische aandoeningen waarbij de huid een ontstekingsreactie vertoont. Dat uit zich vaak in jeuk, rode plekken en een droge huid, soms met natte plekken, schilfers of verdikkingen."

Is het erfelijk?

"Ja. Constitutioneel eczeem, de vorm die we het vaakst zien, is erfelijk. Constitutie betekent 'aanleg hebben voor'. Maar het kan ook ontstaan door een overmatige reactie van je afweersysteem op een prikkel van buitenaf. Een stof in parfum of schoonmaakmiddel bijvoorbeeld of een bepaald materiaal, zoals nikkel."

Komt het nu vaker voor?

"Daar lijkt het wel op. Voor een deel komt het hoogstwaarschijnlijk door een andere manier van registreren. Maar ook de winter speelt een rol. In deze periode zit mijn spreekuur vol met mensen die eczeemklachten hebben."

Wat heeft de winter dan voor invloed?

"In de winter is de lucht niet alleen kouder, maar ook droger dan in de zomer. Ook het binnenklimaat is droger: de verwarming staat aan en de huizen zijn tegenwoordig erg geïsoleerd. Dat zorgt er onder andere voor dat het vocht in je huid sneller verdampt, wat hem droger en kwetsbaarder maakt. Mensen met eczeem hebben daar in de winter om die reden vaak meer last van."

"De zomer heeft verder ook een positief effect, omdat we meer buiten zijn, minder bedekkende kleding dragen en meer zonlicht meepakken. Uv-licht werkt ontstekingsremmend. Aan de andere kant bestaan er eczeemvormen die juist toenemen met warm, broeierig weer: bijvoorbeeld blaasjeseczeem aan handen en/of voeten."

Hebben kinderen er meer last van dan volwassenen?

"Ja. Ongeveer 20 procent van de baby's onder de één heeft er last van. De meesten groeien er overheen. Maar de aanleg hou je altijd. 3 procent van de volwassenen heeft nog last van eczeem."

"Er bestaat ook een vorm van eczeem die vooral bij ouderen voorkomt: hypostatisch eczeem. Mensen met spataderen hebben er vaak last van. De huid van de onderbenen is dan erg droog, rood en soms open. Het wordt veroorzaakt door vocht in de benen. Als spataderen de oorzaak van het vocht zijn, lost de behandeling van spataderen meestal ook de eczeemklachten op."

Valt er iets tegen eczeem te doen?

"Genezing is niet mogelijk. Maar we kunnen het wel goed behandelen en er zijn dingen die de klachten kunnen verminderen. Vermijd stress. Stress doet de ontstekingsreactie opvlammen. Vermijd ook te veel watercontact met de droge huid. Douche niet te vaak, niet te lang en niet te heet. Verder kan vette zalf vaak voor verlichting zorgen. Bij actief eczeem is behandeling met een ontstekingsremmende zalf noodzakelijk."

"Soms wordt lichttherapie met uv B ingezet bij ernstige eczeemklachten die niet op een andere manier kunnen worden aangepakt. Het is een intensieve behandeling waarvoor je gedurende een langere periode meerdere keren per week naar het ziekenhuis moet. Daarnaast zijn er de laatste tijd veel nieuwe ontwikkelingen geweest op het gebied van medicatie. Er zijn meerdere soorten medicijnen voor mensen met heel heftig eczeem op de markt gekomen."

Noor van Oosten is dermatoloog bij Meander Medisch Centrum in Amersfoort