Met de risicocheck kunnen mannen via een online vragenformulier op een laagdrempelige manier testen of zij verhoogd risico lopen op prostaatkanker, zegt Paul Kil, uroloog en medisch directeur van Andros Clinics, urologische klinieken die ook zijn gespecialiseerd in prostaatkanker.

De risicocheck werd eerder dit jaar gelanceerd door de Britse National Health Service UK, samen met Prostate Cancer UK, een liefdadigheidsorganisatie die onderzoek naar prostaatkanker financiert. Omdat al snel bleek dat de tool een effectieve manier was om mannen te bereiken, besloot Andros Clinics een Nederlandse versie te bouwen.

"Er sterven net zoveel mannen aan prostaatkanker als vrouwen aan borstkanker", zegt Kil. "13.000 mannen per jaar krijgen de diagnose, en toch is hier nog weinig over bekend. En als je klachten krijgt, is het vaak al te laat." Vrouwen vanaf 50 jaar krijgen de uitnodiging om langs te komen voor een mammografie, voor mannen was zoiets er tot nu toe niet.

"Bij prostaatkanker zit er een kwaadaardige tumor in de prostaat", legt Linda Sumner van het KWF uit. "De prostaat is een orgaan onder de blaas en maakt zaadvocht aan. Is de kanker nog niet uitgezaaid, dan zijn de vooruitzichten over het algemeen gunstig", geeft Sumner aan. "Vijf jaar na de diagnose zijn de meeste patiënten nog in leven. Bij uitgezaaide prostaatkanker is de prognose minder goed." Het is daarom volgens Sumner van belang dat mannen de signalen leren herkennen.

"Prostaatkanker groeit meestal langzaam en geeft vaak geen duidelijke klachten", legt Sumner uit. "Daarom merken de meeste mannen niet dat ze prostaatkanker hebben." Bij een goedaardige of kwaadaardige prostaatvergroting kun je klachten krijgen bij het plassen:

• vaak kleine beetjes plassen
• moeite met plassen
• pijn of een brandend gevoel bij het plassen
• plassen met een minder krachtige straal
• nadruppelen
• bloed in de urine of het sperma

Er zijn daarnaast een aantal factoren die ervoor kunnen zorgen dat je verhoogd risico loopt. "Je leeftijd is een belangrijke", zegt Kil. "Vanaf vijftig jaar neemt het risico op prostaatkanker toe. Ook maakt het verschil of het in je familie voorkomt en kan het afhangen van je leefstijl. Ook hebben mannen met Afrikaans-Caribische afkomst meer kans de ziekte te ontwikkelen."

Als mannen ouder worden, komen deze klachten vaker voor, zegt Sumner. "Dat hoeft niet te betekenen dat je prostaatkanker hebt. In de meeste gevallen zijn deze klachten onschuldig. Daarnaast is het zo dat de prostaat van mannen na hun dertigste langzaam groter wordt. Dit is vaak niet erg, maar het kan wel zijn dat mannen hierdoor klachten krijgen."

Mannen kunnen de risicocheck online invullen. Mocht daaruit blijken dat zij verhoogd risico lopen, kunnen zij ervoor kiezen ofwel eerst alleen informatie te ontvangen, of met de uitslag langs een huisarts te gaan.

Bij de huisarts wordt vervolgens de psa-waarde in je bloed gemeten. Die waarde staat voor Prostaat Specifiek Antigen, en is een eiwit dat alleen in de prostaat wordt aangemaakt. Kil: "Is die waarde verhoogd, dan wordt er een mri-scan gemaakt. Is daar niks op te zien, dan is er niks aan de hand en kun je voorlopig opgelucht ademhalen. Wel moet je dan in de gaten worden gehouden. Is er wel iets te zien, dan wordt er door middel van een biopsie een stukje weefsel weggehaald om te onderzoeken."

Doel van de prostaatcheck is om vroegtijdig de agressieve vormen van prostaatkanker eruit te filteren. Daar is nu volgens Kil nog geen goed systeem voor. "Hopelijk is dit een laagdrempelige manier waarmee we veel mannen bereiken. Want kom je er te laat achter, dan ben je vaak niet meer te genezen." Ook Sumner benadrukt met klachten altijd langs de huisarts te gaan. "Over het algemeen geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter de vooruitzichten en behandeling."