Vrouwen laten hun eicellen invriezen als ze bijvoorbeeld een chemokuur ondergaan of wanneer zij ouder worden, maar nog niet klaar zijn om een gezin te stichten. De meeste van hen zijn alleenstaand.

NU.nl maakte een rondgang langs verschillende ziekenhuizen en een privékliniek. Daaruit blijkt dat voor beide groepen vrouwen geldt dat tot nu toe ongeveer 10 procent terugkomt om hun ingevroren eitjes te gebruiken.

Het UMC Groningen behandelt alleen vrouwen die eicellen laten invriezen vanwege medische omstandigheden. Ook dit ziekenhuis ziet 10 procent van hen terugkomen. De privékliniek TFP Medisch Centrum Kinderwens ontvangt juist vrouwen zonder medische indicatie en heeft de eicellen van 394 vrouwen ingevroren. 35 vrouwen, dus ook een kleine 10 procent, kwamen terug om de eitjes op te laten warmen.

Voortplantingsarts Nicole Beckers werkt in het TFP Medisch Centrum Kinderwens en plaatst hier een belangrijke kanttekening bij. De mogelijkheid is namelijk relatief nieuw en het duurt jaren voordat vrouwen hun ingevroren eitjes nodig hebben. "Het deel van vrouwen dat de eicellen op laat warmen wordt steeds groter", zegt Beckers. Ze denkt dat uiteindelijk een kwart van de vrouwen die zij helpt, gebruikmaakt van de bewaarde eitjes.

Bij het Erasmus MC kunnen vrouwen terecht voor het bewaren van hun eicellen om medische en 'sociale' redenen, zoals hun leeftijd. Ook daar ziet hoogleraar voortplantingskunde Joop Laven tot nu toe ongeveer 10 procent terugkomen. Hij geeft aan dat dit percentage een "gelimiteerd beeld" geeft.

De verwachting is dan ook dat dit percentage de komende jaren zal toenemen. Gynaecoloog in opleiding Eva Balkenende promoveert op klinisch vruchtbaarheidsbehoud van vrouwen en ziet dat de 10 procent nog kan groeien. Uit onderzoek in het buitenland blijkt namelijk dat dit op 12 tot 15 procent ligt.

"Vrouwen die vanwege hun leeftijd eitjes invriezen, zijn bij ons in het Amsterdam UMC gemiddeld 36,8 jaar oud", zegt Balkenende. Zij mogen nog tot hun vijftigste gebruikmaken van de ingevroren eicellen." Daar zit dus ruim dertien jaar tussen. Het is nu pas elf jaar geleden dat vrouwen zonder medische redenen hun eitjes mogen invriezen.

10, 15 of 25 procent - de opkomstgetallen blijven relatief laag in verhouding tot de hoge kosten van de behandeling. Gynaecoloog Balkenende heeft daar nog twee verklaringen voor. "Veel vrouwen raken toch op natuurlijke wijze zwanger. Voor hen dienden de ingevroren eicellen als een soort verzekering voor het geval het niet zou lukken." In haar onderzoek onder vrouwen die bij het Amsterdam UMC onder behandeling waren, raakte ruim driekwart zwanger zonder hulp van de ingevroren eitjes.

Voor een ander deel van de vrouwen geldt dat voortplanting van de agenda is gevallen. "Misschien is de gewenste partner nooit gekomen. Ook zijn er veel vrouwen die bijvoorbeeld eerst hun chemotherapie moeten doorlopen." Voor hen staat overleven op de eerste plaats.

Vrouwen die hun eicellen in laten vriezen, zijn in Nederland grofweg in twee groepen te onderscheiden. Ten eerst zijn er vrouwen van wie de eicelvoorraad risico loopt door bijvoorbeeld chemotherapie of een eierstokoperatie. Zij stellen hun eicellen veilig voorafgaand aan de medische ingreep. Omdat het invriezen van eitjes op medische indicatie gebeurt, vergoedt de zorgverzekering de kosten.

Sinds 2011 is het ook voor een andere groep vrouwen mogelijk om eicellen in te vriezen, namelijk zij die later in hun leven zwanger willen worden. Ze wachten vaak nog op een partner, maar zien tegelijkertijd de kwaliteit van hun eicellen achteruitgaan vanaf hun dertigste. Tot veertig jaar oud mogen zij hun eicellen laten invriezen. Het Erasmus MC krijg wekelijks zo'n vier verzoeken voor deze behandeling. Het UMC Utrecht heeft een opnamestop.

Hier zit wel een prijskaartje aan. Een behandeling, waarbij meerdere eicellen uit de eierstok worden gehaald, kost zeker 3.000 euro. Sommige vrouwen ondergaan meerdere behandelingen zodat ze meer eitjes, dus later meer kansen hebben. Het bewaren van de eitjes in de vriezer kost ook nog eens ruim honderd tot honderden euro's per jaar.

Ondanks het lage terugkompercentage is de eicelbehandeling niet overbodig, vindt Balkenende. "Uit onderzoek blijkt dat heel weinig vrouwen er spijt van krijgen. We worden als mensen steeds ouder, maar de jaren dat we vruchtbaar zijn schuiven niet mee. Het feit dat vrouwen dit probleem even kunnen parkeren, lucht ontzettend op voor veel vrouwen", aldus de arts-onderzoeker.