Ze zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden, maar ze zijn op jaarbasis honderden euro's goedkoper: tweelingpolissen. Steeds meer zorgverzekeraars bieden met grote prijsverschillen vrijwel identieke polissen aan.

VGZ heeft Bewuzt, CZ heeft Just, Zilveren Kruis heeft Ziezo en Menzis heeft VinkVink. Inhoudelijk verschillen de zorgpolissen amper, maar de prijzen variëren enorm. "Per persoon loopt het verschil op jaarbasis op tot 250 euro", zegt Mirjam Prins, expert zorgverzekeringen bij vergelijker Independer.

Kloonpolissen - exact dezelfde verzekeringen voor verschillende prijzen - mogen niet. Om dat te voorkomen zorgen verzekeraars ervoor dat de polissen een beetje verschillen. "Minimale verschillen zodat niemand kan zeggen dat de polissen hetzelfde zijn", legt Prins uit.

Minimale verschillen tussen polissen

Maar om die verschillen te vinden moet je heel goed zoeken. Zo moeten verzekerden bij Ziezo digitaal met hun verzekeraar communiceren, waar verzekerden van Zilveren Kruis dat ook per telefoon of brief kunnen. Ook heeft Ziezo een beperkter aanbod van gecontracteerde leveranciers van hulpmiddelen en is collectiviteitskorting niet mogelijk.

Bij Just van CZ is er ook een verschil in de vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg. Bij gecontracteerde zorgaanbieders wordt zorg volledig vergoed, bij niet gecontracteerde zorgaanbieders kan het zijn dat een verzekerde moet bijbetalen. Bij CZ is dat 25 procent, bij Just 40 procent.

Opvallend aan tweelingpolissen is ook dat het aanbod aan aanvullende verzekeringen bij het vechtlabel veel beperkter is dan bij het hoofdmerk. Uitgebreide aanvullende verzekeringen kunnen wel in combinatie met de basisverzekering van Zilveren Kruis en niet met die van Ziezo.

Invloed op de kosten

De verschillen tussen de polissen hebben invloed op de kosten, stelt Wynand van de Ven, emeritus hoogleraar Zorgverzekeringen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Toch is het niet aannemelijk dat die het verschil van 250 euro per jaar verklaren.

Het is waarschijnlijk dat de zorgverzekeraar met deze tweelingpolissen gezonde verzekerden zoekt aan wie de verzekeraar vanwege de risicoverevening verdient, stelt de hoogleraar. "Zodra één zorgverzekeraar begint, moeten de anderen wel volgen. Anders gaan alle gezonde mensen naar de concurrent en blijf jij achter met de ongezonde mensen."

Moeilijke situatie

Voor verzekeraars een moeilijke situatie, zegt Marie-José van Gardingen van CZ. "We hoeven er niet beter van worden. Maar als andere zorgverzekeraars het wel doen, worden we er wel slechter van."

"Dat is dit een zeer effectieve manier van risicoselectie", zegt Van de Ven. "Op vergelijkingswebsites kiezen gezonde mensen vaak geen of een beperkte aanvullende verzekering. Chronisch zieken zullen eerder voor een uitgebreide aanvullende verzekering gaan. Het gevolg is dat zij de goedkope polissen niet te zien krijgen."

Vrij onschuldig

"Wij zien het als schadelijk", stelt Van Gardingen van CZ, een verzekeraar die meer dan andere zorgverzekeraars last heeft van de fout in de risicoverevening.

"We zeggen niet voor niets steeds tegen het ministerie van Volksgezondheid: verbeter de risicoverevening, dan ben je hier van af." Daar sluit Menzis zich bij aan. Van Gardingen: "We hebben prima zorgstelsel, maar hier gaat het mis."

Aanbod nodeloos complex

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ziet de wildgroei aan polissen al jaren met lede ogen aan. Het aanbod is nodeloos complex en dat maakt het voor consumenten erg ingewikkeld, stelt Erik Bloem van de toezichthouder.

"Het zijn vrijwel dezelfde polissen, alleen met een andere wikkel eromheen, een andere prijs en gericht op verschillende mensen. Verboden is het niet, onwenselijk is het wel. Daarom moeten zorgverzekeraars consumenten wijzen op deze polissen, die bijna hetzelfde zijn en verschillen in prijs."