"Er wordt tegenwoordig een groot beroep gedaan op onze veerkracht en flexibiliteit", zegt Marloes Kleinjan, hoogleraar Youth Mental Health Promotion aan de Universiteit Utrecht. Veerkracht is het vermogen om te herstellen van stress en tegenslag, legt zij uit.

"Ieder mens kan een bepaalde hoeveelheid stress aan. Daar ga je doorheen, waarna je als het ware weer terugveert en verdergaat met je leven. Maar er is wel zoiets als een druppel die de emmer kan doen overlopen."

"Aan de andere kant kan het ook zo zijn dat de coronacrisis op de lange termijn iemands veerkracht juist kan versterken. Dat noemen ze posttraumatische groei. Het idee is dat als je dat alles hebt doorstaan, er niet veel is wat je niet aan zou kunnen", aldus Kleinjan.

Toch lijkt bij veel mensen een tegengesteld gevoel te heersen. Het idee dat vaccineren onze uitweg uit de coronacrisis zou zijn, zo goed als alle maatregelen loslaten en vervolgens opnieuw geconfronteerd worden met beperkingen heeft effect op het mentale welzijn van mensen. Dat bleek onlangs uit een onderzoek onder studenten.

Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat de emmer niet overloopt? "Probeer te accepteren dat de situatie nu is zoals die is. Hiertegen in verweer komen kost vooral energie", aldus Kleinjan. "Hoe meer jij je vastpint op bepaalde verwachtingen, hoe meer je teleurgesteld gaat zijn als die niet uitkomen."

Nu de crisis langer duurt dan gedacht, speelt ook het gebrek aan perspectief ons parten, zegt Linda Bolier, psycholoog en wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut. "Daarnaast zijn er zorgen over nieuwe varianten en is er de vaccinatiekwestie, waardoor twee groepen steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Dat kan een naar gevoel geven, zeker als je daar in je directe omgeving mee te maken krijgt."

Volgens Bolier zijn er een aantal algemene leefregels die kunnen helpen om je mentale gezondheid op peil te houden:

1. Blijf met elkaar in contact: "We zien dat mensen het moeilijker vinden om met elkaar in verbinding te blijven en klaar zijn met Zoom-borrels. Ons advies is dat wel te blijven doen - bellen, online of live in een klein gezelschap. En wist je dat een ander helpen niet alleen fijn is voor die ander, maar ook je eigen mentale welbevinden versterkt?"
2. Mentale hygiëne: Zorg goed voor jezelf. Denk aan structuur, goed slapen, beweging en ontspanning. "Door goed voor jezelf te zorgen, bescherm je jezelf tegen psychische klachten."
3. Loslaten en accepteren: "Laat los waar je geen invloed op hebt en probeer je te focussen op dat waar je wel controle over hebt. We zien steeds beter in dat de coronacrisis geen marathon is, maar voor lange tijd onder ons zal blijven. Daarom zullen we een manier moeten vinden om daarmee om te gaan." Dat je af en toe even wat minder lekker in je vel zit is niet gek en hoeft niet te betekenen dat je ziek bent. Wel is het belangrijk deze gevoelens bij jezelf te herkennen en te accepteren. Besef ook dat het goed is om hulp te vragen als dat nodig is."
4. Zingeving: Door de beperkte toegang tot horeca, cultuur en sportscholen worden veel mensen gekort in datgene wat ze graag doen in hun vrije tijd en voor zingeving kan zorgen. "Zingeving is een van de belangrijkste manieren om ons mentale welbevinden hoog te houden. Zoek daarom naar een nieuwe manier van zingeving, ga bijvoorbeeld een cursus volgen. Je brein en lijf in beweging brengen is altijd goed. Daarnaast helpt een nieuw doel om perspectief te zien."

Bolier merkt op dat het belangrijk is om te benoemen dat mentale gezondheid iets heel persoonlijks is. "Wat voor de een werkt, hoeft voor de ander niet te werken. Soms is het even zoeken naar wat bij jou past." Voel je daarom ook niet schuldig als je je door bovengenoemde leefregels niet beter bent gaan voelen en ook niet als je wél psychische klachten ontwikkelt.

"De een is meer kwetsbaar dan de ander en iedereen wordt wel op een bepaalde manier geraakt door de crisis. We hebben nou eenmaal niet alles onder controle als mens. Het belangrijkste is dat we elkaar blijven vasthouden, ook als het even wat minder gaat."