Wat is de prostaat eigenlijk?

"De prostaat is eigenlijk een spier. Hij ligt onder de blaas, net voor de endeldarm, en trekt samen bij een zaadlozing. Verder heeft hij ook een rol in de afsluiting van de blaas. Ik zie in mijn praktijk helaas nog te veel mannen die geen idee hebben wat de prostaat is of doet. Zij zijn zich dus ook niet bewust van het risico."

Een spier… Klinkt niet heel gevaarlijk. Wat voor risico is er dan?

"Per jaar overlijden er in Nederland zo'n drieduizend mannen aan prostaatkanker. Dat kan ontstaan in de klierbuisjes van de prostaat. Die klierbuisjes krijgen dan een andere structuur. Een arts kan deze verandering soms opmerken: de prostaat voelt dan harder aan."

Hoe merk je zelf of je prostaatkanker hebt?

"Dat is het probleem. Dat merk je niet. Klachten ontstaan vaak pas in een laat stadium. Daardoor is het bij één op de vijf mannen al uitgezaaid zodra het wordt ontdekt. En dan is er vaak niet zoveel meer aan te doen."

"Bijna de helft van de mannen is bij de diagnose prostaatkanker jonger dan zeventig jaar. Daarom is het goed om vanaf je vijftigste eens met de huisarts te overleggen over je risico. En te kijken of het zinvol is om een PSA-test te doen."

Wat is een PSA-test?

"PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen, een stofje dat in de prostaat wordt gemaakt. Bij de test wordt de PSA-waarde in het bloed gemeten. Bij waarden hoger dan 3 is het goed om te worden doorverwezen naar een uroloog voor verder onderzoek."

Duidt een verhoogde waarde op kanker?

"Nee. De PSA kan ook door andere oorzaken stijgen. Bijvoorbeeld door een prostaatontsteking of -vergroting. Maar ook dán is verder onderzoek belangrijk. Dat onderzoek was vroeger erg belastend. Het moest middels een pijnlijke blinde biopsie. Maar de diagnostiek is in de afgelopen jaren sterk verbeterd. De prostaat kan tegenwoordig bijvoorbeeld met behulp van MRI worden onderzocht in gespecialiseerde centra."

Sommige huisartsen zijn terughoudend met de PSA-test. Waarom?

"Onder andere doordat we lange tijd dachten dat prostaatkanker een traag groeiende tumor is waar veel mannen uiteindelijk niet aan sterven omdat ze eerder sterven aan iets anders. Maar die waarheid is inmiddels achterhaald. Het aantal overlijdens aan prostaatkanker stijgt. In 1999 waren het er tweeduizend. Vorig jaar waren het er drieduizend."

"Dat aantal kan echt omlaag. Onder andere door meer bewustwording. Huisartsen hebben hierin een belangrijke rol, vind ik. Licht mannen eerlijk en open voor over de voors en tegens van vroegdiagnostiek. Dan kunnen zij zélf een keuze maken of ze zich willen laten testen."

Kees Vos is huisarts in Spijkenisse en verbonden aan de Prostaatkankerstichting. Meer weten? Kijk op thuisarts.nl of op prostaatkankerstichting.nl