Het lijkt alsof het ligt aan het feit dat de 1,5 meter is losgelaten en we meer contactmomenten hebben. Of dat daadwerkelijk zo is, is moeilijk te zeggen volgens Rob Riesmeijer, hoofd van het Centrum voor Bevolkingsonderzoek, dat onder andere het Nationaal Programma Grieppreventie coördineert.

"Hoewel we inderdaad zien dat het aantal mensen met griepachtige klachten op het niveau is van voor corona, is het tegelijkertijd zo dat het aantal gevallen van griep tot nu toe nog aan de lage kant is", aldus Riesmeijer. "Je kunt op dit moment dus nog niet spreken van een griepgolf, maar het is lastig te voorspellen hoe dat zich zal gaan ontwikkelen."

Wat we wel weten is dat het afgelopen jaar vrijwel geen griepgevallen zijn geregistreerd. "Dat zorgt ervoor dat mensen geen weerstand hebben opgebouwd en daardoor een grotere groep mensen vatbaar is voor de griep", legt Riesmeijer uit.

Griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus en is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen. Het virus zit in druppeltjes snot, slijm en speeksel en wordt net als het coronavirus overgedragen door te praten, hoesten of niezen in iemands nabijheid.

Er wordt vaak gesproken over griep, terwijl het in werkelijkheid ook over een verkoudheid gaat. "Een verkoudheid wordt door andere virussen veroorzaakt", zegt Riesmeijer. "Als je griep hebt, merk je dat echt wel, want dan heb je flinke klachten. Bij een verkoudheid heb je een snotneus en een hoest. Bij de griep heb je daarnaast vaak spierpijn, koorts en hoofdpijn."

Het is ieder jaar onzeker wanneer de griep opkomt, vertelt Ted van Essen, voorzitter van de Nederlandse Influenza Stichting. "Tussen eind december en begin maart is normaliter de periode voor een griepgolf. Maar dit jaar gaat die voorspelling niet op, want niks is standaard dit jaar. Dat zagen we ook bij het rs-virus onder jonge kinderen, normaal piekt dat virus rond Kerst, nu gebeurde dat midden in de zomer."

Een jaar zonder griepgevallen, zoals het afgelopen jaar, is volgens Van Essen zeldzaam te noemen. "Dat zou daarom tot gevolg kunnen hebben dat het griepvirus dit jaar in zwaardere mate zal toeslaan." De griepprik kan een belangrijke rol spelen bij het indammen van de golf. Ieder jaar krijgen mensen van zestig jaar en ouder en jongere mensen met een medische aandoening een uitnodiging voor een griepprik en worden uiteindelijk ongeveer vier miljoen mensen daadwerkelijk geprikt.

De griepvaccinatie zou de kans op besmetting verkleinen door afweerstoffen aan te maken tegen het griepvirus. Behoor je tot de doelgroep, dan hoef je hier niet zelf voor te betalen. Het bezoek aan de huisarts en de griepprik zelf wordt betaald door de overheid. Val je niet in de risicogroep maar wil je toch een griepprik halen, dan moet je zelf voor de kosten opdraaien.

Duidelijk is dat coronamaatregelen als thuisblijven bij klachten ervoor wisten te zorgen de eerste golf aan coronagevallen in te perken. Hetzelfde kun je zeggen over de griep. Of we voortaan anders om zullen gaan met griepklachten en toch thuisblijven in plaats van dapper naar kantoor te gaan, is lastig te zeggen.

"Wel denk ik dat mensen die in de zorg werken nu sneller geneigd zijn een griepprik te nemen", aldus Van Essen. "Door hun werkethos werkten zij vaak door met de griep, maar het besef dat zij daardoor kwetsbare mensen kunnen besmetten lijkt meer aanwezig."

Om het belang van zorgverleners die zich inenten tegen het griepvirus te onderstrepen, organiseert de Nederlandse Influenza Stichting op 11 oktober de Nationale Griepprikdag. "Soms zijn influenza-epidemieën lang en leiden ze tot veel ziekenhuisopnames en sterfgevallen. Ook zorgt het hoge ziekteverzuim onder zorgpersoneel dan voor extra problemen in de gezondheidszorg", staat in de uitnodiging.

"Drie weken geleden adviseerde de Gezondheidsraad de doelgroep van de griepprik uit te breiden met onder anderen zwangere vrouwen, mensen die zeer ernstig ziek zijn geweest door COVID-19 en daardoor longschade hebben opgelopen en mensen met morbide obesitas", aldus Riesmeijer. "Wie in aanmerking moet komen voor de griepprik, wordt eens in de zoveel tijd opnieuw bekeken en dat staat los van corona."

Nederland zou daarin sneller kunnen handelen, zegt Van Essen. "Dat besluit werd al in 2012 genomen door de wereldgezondheidsorganisatie, en wij voeren dat nu pas in. De coronapandemie heeft ons geleerd dat het ook anders en daarmee sneller kan."

Veel daarvan heeft te maken met de aandacht voor en urgentie van de coronacrisis, denkt Van Essen. "Maar ook het griepvirus kan een gezondheidscrisis veroorzaken. Kijk naar 2018: toen stierven 9.500 mensen aan de griep, maar daar werd vervolgens geen enkele Kamervraag over gesteld."

De voorzitter van de Influenza Stichting vervolgt dat het daarom slordig zou zijn niet te waarschuwen voor de kansen op een griepgolf. "Op theoretische gronden kun je namelijk wel stellen dat er deze winter meer kans is op een flinke toename van griepgevallen door het wegblijven van de griep vorig jaar." Daarnaast laat van Essen weten dat je gelijktijdig met de griep besmet kunt raken met het coronavirus. "En dat is zeker voor kwetsbare mensen een gevaarlijke situatie."