Elke week stellen we een gezondheidsvraag aan een medisch deskundige. Deze week is dat een vraag in het teken van de Dag van de Zonnebrand (27 mei): hoe ziet een verdachte moedervlek eruit? "Zorg dat je je huid goed kent", adviseert huisarts Katrien Van Wijnendaele.

Waarom moet je je huid eigenlijk op moedervlekken controleren?

"Zon kan de huid beschadigen. Het kan goedaardige huidtumoren veroorzaken, maar ook veranderen in melanomen: kwaadaardige huidtumoren die gevaarlijk zijn omdat ze kunnen uitzaaien en dodelijk kunnen zijn."

Hoe ziet een verdachte moedervlek eruit?

"Soms ontstaat een melanoom in een moedervlek die er al zat, maar soms kan ook een nieuwe moedervlek huidkanker zijn. Waar je op moet letten zijn veranderingen, bijvoorbeeld in de vorm of kleur. Een moedervlek kan groter worden of onregelmatig van vorm. Ook bloeden zonder reden is niet goed. Kleurverschillen ook niet. Als er bijvoorbeeld ineens een donkere verkleuring in ontstaat of een rode rand eromheen. Ga bij veranderingen altijd naar de dokter."

"Trek ook aan de bel wanneer er ineens een nieuwe plek ontstaat, zoals een nieuwe moedervlek, een donkere plek of een zwarte stip op een verder gave arm. Dat noemen we 'ugly duckling sign': een lelijk eendje, of een vreemde eend in de bijt."

Wat als je twijfelt?

"Ga bij twijfel altijd naar de huisarts. Als je je afvraagt of de moedervlek nou verandert of niet, maak dan een foto waarop hij goed zichtbaar is. Bewaar die foto op je telefoon of computer en maak een week of acht tot twaalf daarna opnieuw een foto. Zo zie je wat er verandert. Als je er elke dag naar kijkt, merk je die verandering niet op."

Zijn er mensen die meer kans lopen op een melanoom?

"In sommige families komen melanomen vaker voor. Zij kunnen erfelijk belast zijn met het FAMMM-syndroom. Ook mensen met een lichte huid en rossig haar hebben meer kans op melanomen. Zij verbranden ook sneller in de zon."

Wat doet de huisarts als je met een verdachte moedervlek naar het spreekuur komt?

"We bekijken de moedervlek en meestal ook de rest van het lichaam. Sommige huisartsen hebben daarvoor een dermatoscoop. Niet alle huisartsen hebben zo'n loep, maar dat is niet erg. Bij twijfel sturen we de patiënt door naar een dermatoloog."

Hoe kun je voorkomen dat je een melanoom krijgt?

"Je verkleint de kans op huidkanker door je goed te beschermen tegen de zon. Voorkom verbranding. Smeer je in met een zonnebrandcrème, liefst factor 30 of hoger. De factor zegt trouwens niets over hoeveel uv-straling erdoorheen komt, maar hoelang de crème je huid beschermt. De factor maal tien is het aantal minuten dat je beschermd bent."

"Ga niet in de zon liggen bakken, draag een pet als je kalend bent en smeer ook je kind goed in. Zorg er verder voor dat je je huid goed kent. Dan heb je het eerder in de gaten als er iets verandert."

Katrien Van Wijnendaele is huisarts in Barneveld.