In hoeverre kan je levensstijl de kans op kanker verkleinen en het verloop van de ziekte beïnvloeden? Medicus William Cortvriendt, die over voeding en gezondheid schrijft, voegt het boek Kankervrij toe aan de tientallen boeken die over dit onderwerp zijn geschreven. Een interview met de schrijver en een reactie van Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Kanker aan de Wageningen Universiteit.

Kankervrij, dat is een bijzondere titel.

Cortvriendt: "Ik wil graag een hoopvolle boodschap geven: je kunt de kans op het krijgen van kanker verkleinen en die op het overleven ervan vergroten door een gezonde levensstijl."

Is wat u schrijft in dit boek nieuw?

"De gegevens waarop ik me baseer, zijn gepubliceerd in gerenommeerde medische tijdschriften en behoren dus bekend te zijn. Mijn analyses zorgen hier en daar wel voor nieuwe conclusies en adviezen over hoe je kanker kunt voorkomen en beter kunt behandelen."

"Kanker is doodsoorzaak nummer één in Nederland. Er zijn factoren waar we niets aan kunnen doen, zoals genetische factoren en invloeden van buitenaf, maar ook factoren waar we wel wat aan kunnen doen: roken, drinken, blootstelling aan de zon, voeding en beweging. Oncologen geven wel advies over levensstijl, maar ze worden er nog nauwelijks in opgeleid, terwijl het zo'n belangrijk onderdeel is."

Dus u zegt dat je invloed kunt hebben op de ziekte?

"Er blijft altijd een toevalligheidsfactor. Niet iedereen die rookt, krijgt kanker en sommige mensen met een gezonde levensstijl wél. Er is nooit een-op-een iets te zeggen over deze ziekte. Ons lichaam en onze omgeving zijn daar te complex voor. Maar we kunnen wel grote lijnen onderscheiden: wanneer je overgewicht hebt, te weinig beweegt en ongezond eet, is er een grotere kans dat je kanker krijgt."

U zegt dat de mitochondriën, de energiecentrales van onze cellen, een rol spelen bij het ontstaan van kanker.

"Klopt. Mitochondriën kunnen door externe oorzaken beschadigd worden, zoals roken of door blootstelling aan chroom-6. Maar ook door bepaalde aspecten van je leefstijl: door te veel suiker, overgewicht, stress, te weinig slaap en diabetes type 2."

En daar komen de moderne tijd en welvaart om de hoek kijken, stelt u.

"Onze levensstijl is in de laatste honderden jaren en in de laatste vijftig jaar heel snel veranderd. Onze genen hebben zich daar niet aan kunnen aanpassen. Veel kinderen bewegen niet, maar zitten thuis achter allerlei schermen. We werken op onregelmatige tijdstippen, hebben minder tijd om vers te koken en halen dan een diepvriespizza."

"Op elke straathoek is bewerkt voedsel te koop. Ons lichaam is hier niet op ingesteld. Bij broccoli, bloemkool of onbewerkt vlees weet je lichaam wanneer je genoeg hebt gegeten. Maar bewerkte voeding herkent je lichaam niet."

U adviseert daarom periodiek te vasten en het ketogeen dieet te volgen.

"Klopt, wanneer je al bent getroffen door kanker. Door glucose te verminderen of weg te laten, kunnen kankercellen uitgehongerd worden. Glucose zit in suiker en in koolhydraten. Het ketogeen dieet is heel laag in koolhydraten. Uit recent onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat vasten voor een chemotherapie de kankercellen verzwakt, doordat ze geen glucose krijgen. Zo slaat de chemotherapie beter aan en geeft die minder bijwerkingen. Verder raad ik iedereen onbewerkte producten en minder suiker aan."

Professor Kampman, heeft levensstijl inderdaad zoveel invloed op kanker?

"Ik heb het boek nog niet gelezen, maar ik ben het zeker eens met de invloed van levensstijl op het krijgen van kanker. We kunnen vanuit de wetenschap absoluut wat zeggen over het voorkomen van kanker door een gezonde levensstijl. Meer bewegen, gezonde voeding, minder alcohol en niet roken hebben een grote invloed, zelfs als je al erfelijk gezien kans hebt op kanker. Overgewicht speelt een belangrijke rol bij meer dan tien verschillende vormen van kanker. 50 procent van alle dikkedarmkanker in Nederland kan worden voorkomen wanneer we gezonder zouden leven."

"Daarom wordt een plantaardiger voedingspatroon aanbevolen aan iedereen: meer volkoren producten, groenten, fruit en peulvruchten. Maar het succes van het ketogeen dieet en het vasten voor chemotherapie is nog niet in meerdere onderzoeken aangetoond. Ik adviseer iedereen met vragen rondom voeding en kanker op de website voedingenkankerinfo.nl te kijken. Daar vind je veel richtlijnen gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek."

Het boek Kankervrij verschijnt op 17 september.