'Roken en overgewicht verergeren opvliegers'
1,8 miljoen vrouwen in Nederland zijn op dit moment in de overgangsleeftijd, blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC. Tachtig procent heeft regelmatig last van opvliegers. Maar wat is een opvlieger, en hoe bestrijd je het? Zeven vragen aan hormoonspecialist Monique Brood-van Zanten.
Vanaf welke leeftijd komt een vrouw in de overgang?
"Gemiddeld rond haar 51e, tussen 45 en 60 jaar. De duur van de overgang verschilt bij iedere vrouw. Het kan variëren van enkele maanden tot vijf à tien jaar. Ongeveer 80 procent van de vrouwen krijgt in meer of mindere mate last van opvliegers."
Wat ís een opvlieger eigenlijk?
"Een plotselinge warmteaanval waardoor je rood kleurt en het zweet je uitbreekt. Soms gaat een opvlieger ook gepaard met hartkloppingen."
Hoe ontstaat zo'n warmteaanval?
"In de overgang daalt de productie van het geslachtshormoon oestrogeen. Daardoor raakt in het brein de thermostaat van het lichaam van slag. Die thermostaat wil de binnentemperatuur op peil houden wanneer de temperatuur buiten het lichaam verandert. Maar in de overgang slaat hij veel eerder aan."
Zorg voor een goed geventileerde slaapkamer en draag overdag laagjes kleding, zodat je snel iets uit kunt trekken.
"Omdat het lichaam denkt dat je oververhit bent, verwijden de bloedvaatjes in de huid om de warmte kwijt te raken. Het gevolg: je krijgt het warm en gaat zweten. Dat kan 's nachts ook gebeuren. Nachtzweten is een bekende overgangsklacht. Zodra je bent afgekoeld, is de opvlieger voorbij."
Het is momenteel de Week van de Overgang. Is het belangrijk dat die week er is?
"De overgang is soms nog een taboeonderwerp. Vrouwen wuiven hun klachten weg of schamen zich ervoor. Bovendien bestaat er nog veel onwetendheid over. Ook vrouwen zelf weten vaak niet precies wat er in hun lichaam verandert of hoe hun klachten worden veroorzaakt. Die kennis is belangrijk om deze fase zo goed mogelijk door te komen."
Vet werkt als een isolerende massa waardoor je warmte veel minder snel kwijtraakt. Probeer overgewicht te vermijden.
Hoe doe je dat?
"In de eerste plaats door je goed te laten informeren. Er zijn speciale overgangsconsulenten die spreekuren houden. Verder is het belangrijk te beseffen dat iedere vrouw er vroeg of laat mee te maken krijgt. Er weerstand aan bieden heeft geen zin."
Wat kun je doen tegen opvliegers?
"Blijf in de eerste plaats rustig. Stress maakt het erger. Zorg 's nachts voor een goed geventileerde slaapkamer en draag overdag laagjes kleding, zodat je snel iets uit kunt trekken wanneer je het warm krijgt."
Zijn er dingen die je juist niet moet doen?
"Roken verergert opvliegers. Alcohol zorgt voor meer nachtzweten. Stop dus met roken en drink niet teveel. Drink trouwens ook niet teveel koffie en vermijd pittig gekruid eten."
"Vermijd ook suikers. Die geven teveel wisseling in de bloedsuikers waardoor je ook weer meer last krijgt van opvliegers. En ook overgewicht werkt opvliegers in de hand. Vet werkt als een isolerende massa waardoor je je warmte veel minder snel kwijtraakt. Probeer dus overgewicht te vermijden."
En het eten van plantaardige oestrogenen zoals soja?
"Die zijn niet bewezen effectief. Er is wel behandeling mogelijk met hormoonsuppletie, maar dat kan alleen onder begeleiding van een huisarts of specialist. En alleen als de klachten zeer ernstig zijn."
Monique Brood-Van Zanten is als arts endocrinologische gynaecologie verbonden aan Amsterdam UMC en het Antoni van Leeuwenhoek.