Is er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de helende kracht van natuur?

Maas: "Toen ik in 2005 op dit onderwerp promoveerde, waren er slechts twee wetenschappelijke studies verschenen over de mogelijke gezondheidsvoordelen van de natuur in de woonomgeving van mensen. Inmiddels is er veel meer onderzoek naar dit onderwerp gedaan."

Wat blijkt uit al die onderzoeken?

"Dat contact met de natuur onder meer kan bijdragen aan het voorkomen of verminderen van stress, beter slapen, geluksgevoel en een vermindering van agressie en ADHD-symptomen. Hiernaast blijkt dat mensen met meer groen in hun woonomgeving minder vaak bij de huisarts komen met klachten als depressies, angststoornissen en diabetes."

"Uit verschillende reviewstudies waarin diverse studies over dit onderwerp nog eens tegen het licht gehouden werden, bleek bovendien dat het sterftecijfer in groene leefomgevingen lager ligt, dat baby's een hoger geboortegewicht hebben en dat mensen in groenere woonomgevingen zich mentaal gezonder voelen."

Wat bedoelt u met een groene leefomgeving? Het bos?

"Een groene leefomgeving kan inderdaad een bos zijn of een ander stuk natuurgebied. Maar bijvoorbeeld ook een park of een gemeenschappelijke tuin in de buurt van je huis."

Hoe kan het dat de natuur zo'n positief effect heeft?

"Uit onderzoek komt het duidelijkst naar voren dat we rustig en ontspannen worden van de natuur. Tot een paar jaar geleden dachten we dat dat komt doordat contact met natuur ons oerbrein op zijn gemak stelt."

"Fluitende vogels, ruisende blaadjes… Zolang je die geluiden hoort, weet je oerbrein dat er geen wilde dieren in de buurt zijn of dat er anderszins gevaar dreigt. Bovendien was de natuur van oudsher een plek om voedsel te vinden. Ook een positieve connotatie."

"Misschien speelt deze evolutionaire verklaring een rol, maar het is lastig dit te onderzoeken. Andere redenen waarom we ons minder gestrest voelen in de natuur lijken te maken hebben met de herhalende patronen van de bomen en andere structuren in de natuur. Fractalen, noemen we die terugkerende patronen. Die herhaling heeft een kalmerende werking op de geest."

We worden ontspannen en rustig van de natuur. (Foto: NU.nl/Ria Gerards)

Zijn er nog meer manieren waarop de natuur bijdraagt aan de gezondheid?

"Mensen die het bos of park in gaan, doen dat vaak lopend. Ze zijn ook eerder geneigd door de knieën te gaan en iets op te pakken. In die zin nodigen die omgevingen uit tot bewegen."

"Dat geldt ook voor een tuin. Daar ga je in zaaien en wieden. Bovendien zie je er het verstrijken van de seizoenen en kun je met het planten van de juiste planten en bloemen kleuren, geuren en texturen ervaren. Dat is heel goed voor de zintuiglijke ontwikkeling van kinderen."

"Een groene leefomgeving kan ook bijdragen aan de sociale cohesie in een wijk of buurt. Mensen trekken naar die plekken toe en ontmoeten elkaar daar. Mensen die in hun tuin aan het werk zijn, hebben meer kans op contact met hun buren. En ook sociaal contact is goed voor de gezondheid."

Hoelang moet je de natuur in voor een optimaal effect?

"Uit recent Brits onderzoek is gebleken dat mensen die minstens 120 minuten per week in de natuur doorbrengen, hun gezondheid en welzijn vaker als goed waarderen dan mensen die dat niet doen. Vandaar dat de IVN die twee uur noemt in de campagne."

"Mocht je alleen tijd hebben voor een rondje in het park, dan zet dat ook al zoden aan de dijk. Sowieso om je focus en aandacht te herstellen tijdens het werk of als je zorgen hebt. Een ommetje in de natuur doet wonderen."

Hoe ziet de toekomst eruit? Gaan dokters natuur op recept voorschrijven?

"Geen gek idee. In Schotland doen artsen dat al. Gezien de positieve associaties die in onderzoek gevonden worden rondom het voorkomen van bepaalde klachten, denk ik dat het voorschrijven van groen perfect past in de trend van leefstijlgeneeskunde en preventie die we de afgelopen tijd zijn ingeslagen."

Dr. Jolanda Maas is senior onderzoeker bij de sectie klinische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij doet onderzoek naar het verband tussen natuur en gezondheid.