Waarom voelen we ons na een warme dag loom en rozig?

"Je lichaam is een soort fabriek waarin allerlei processen plaatsvinden. Die processen werken het beste bij een lichaamstemperatuur van 37 graden. Je interne thermostaat, die zich in de hersenen bevindt, doet er alles aan om de temperatuur op dit niveau te houden. Moet het lichaam worden gekoeld, dan gaat de interne thermostaat maatregelen nemen. Dat kost energie en maakt moe."

Hoe probeert je lichaam de temperatuur op 37 graden te houden?

"Je hersenen zorgen er allereerst voor dat er meer bloed naar de huid gaat, zodat de warmte kan worden afgestaan aan de lucht die langskomt. Daardoor krijgen mensen een rood hoofd bij warmte. Daarnaast worden de zweetklieren aangezet, zodat je vocht gaat produceren en dit kunt verdampen. Verdampt het, dan wordt er warmte mee weggevoerd. Druppelt de transpiratie van je lijf, dan koelt je lichaam daar niet van af."

Kan de een beter tegen warmte dan de ander?

"Ja, hoewel dat vooral betekent dat de processen bij de een beter werken dan bij de ander. De mensen die beter tegen warmte kunnen, gaan bijvoorbeeld al bij een lagere temperatuur zweten. Mannen kunnen vaak beter tegen warmte dan vrouwen, omdat ze beter en meer transpireren. Ouderen kunnen juist minder goed tegen zomerse temperaturen; bij hen werkt de vaatverwijding minder en neemt de dorstprikkel af."

Is het advies dan: binnenblijven?

"Juist niet: stel jezelf bloot aan de warmte. Als je regelmatig naar buiten gaat bij zomerse temperaturen, gaat je lichaam zich positief aanpassen. Zo ga je bijvoorbeeld al bij een lagere temperatuur zweten, waardoor het makkelijker is om je lichaamstemperatuur op 37 graden te houden. Daarnaast neemt de hoeveelheid zout in zweet af. Je gaat dus meer water verdampen en minder zouten. Dat is gezond, want zouten zijn belangrijk voor je lijf."

Hoe snel past je lichaam zich aan warmte aan?

"Dat kan al binnen een paar dagen. Blijf dus vooral in de buitenlucht je gewone dingen doen: fietsen naar het werk, de hond uitlaten. Doe je dat niet, dan komen die processen niet op gang en blijf je last houden van de warmte."

Is rozig zijn een teken dat je lijf nog niet is gewend aan de hitte?

"Dat kan. De processen in je lijf werken nog niet optimaal en er is veel energie nodig om je lichaam af te koelen. Dat wordt meestal minder als je lichaam gewend is aan warme temperaturen."

Is een loom gevoel schadelijk voor je gezondheid?

"Meestal niet. Het kan wel een teken zijn dat je te weinig hebt gedronken en tegen uitdroging aanzit. Het wordt vooral gevaarlijk als je niet alleen rozig bent, maar ook klachten hebt als hoofdpijn en veel dorst. Ook maag-darmklachten, hevige transpiratie, duizeligheid, misselijkheid en een snelle polsslag zijn tekenen dat het je lichaam niet lukt om de extra warmte voldoende af te voeren."

Wat gebeurt er als je lichaamstemperatuur boven de 37 graden komt?

"Dat je lichaamstemperatuur oploopt, is op zich geen probleem. Problemen ontstaan pas als je die warmte niet kwijt kunt, waardoor je lichaamstemperatuur stijgt naar 40 graden of hoger. De marge is best krap: 42 graden overleef je vaak niet en bij lagere temperaturen kunnen er al klachten ontstaan."

Om wat voor klachten gaat het?

"Denk aan hoofdpijn, verwardheid, bewustzijnsverlies. Bij een lichaamstemperatuur van 42 graden ontstaan kleine stolsels die organen, zoals het hart, de longen en hersenen, beschadigen. Deze organen kunnen uitvallen. Overleef je dit, dan zien we vaak blijvende schade in de vorm van concentratiestoornissen, een slechte nierfunctie of leverfunctiestoornissen. Bij warm weer is het dus niet aan te raden om een zware inspanning te leveren, zoals het rennen van een marathon."