Actieve versus luie vakantie: 'Voor diverse mensen is uitrusten hard werken'

Lang niet elke Nederlandse vakantieganger gaat deze zomer luieren op het strand. Naar schatting 15 procent van de buitenlandse tripjes en 25 procent van reizen in eigen land is een actieve vakantie: een fietsvakantie of wandeltrip bijvoorbeeld. Maar wat is beter voor je gezondheid: een actieve trip of een luiervakantie?

Volgens hoogleraar Ad Vingerhoets van Tilburg University is er geen kant-en-klaar antwoord op die vraag. "Dat kan heel goed van persoon tot persoon verschillen. Of zelfs per situatie: dat het ene moment een luiervakantie beter voor je is, en het andere moment een actieve vakantie."

Wetenschapper Jessica de Bloom van de Radboud Universiteit Nijmegen beschreef in 2012 in haar proefschrift de impact van een vakantie op je gezondheid en welbevinden. Ze ging daarbij uit van vier theorieën waarom een vakantie goed is voor je gezondheid. Ten eerste omdat je dan kunt uitrusten en herstellen van je werk, maar ook omdat je op vakantie activiteiten kunt ondernemen waar je plezier aan beleeft, zelf je dagindeling mag bepalen en veel tijd kunt doorbrengen met de mensen om wie je geeft.

Dat uitrusten gaat natuurlijk gemakkelijker op een strandbedje dan op pakweg de Mont Blanc, maar tijdens een actieve vakantie kunnen de drie andere elementen je gezondheid en welzijn dus evengoed een boost geven.

Bovendien valt er veel af te dingen op de ogenschijnlijk populaire activiteit 'uitrusten', vindt hoogleraar Vingerhoets. "Natuurlijk kun je fysiek beter uitrusten als je op het strand ligt, maar het is maar de vraag of mensen daar behoefte aan hebben. Voor sommige mensen is 'uitrusten' hard werken."

Niet iedereen hoeft uit te rusten

Lang niet iedereen hóéft überhaupt uit te rusten, zegt hij. "Als je fysiek zwaar werk hebt, dan is het natuurlijk fijn als je lichaam even tot rust te kan komen. Voor bijvoorbeeld topvoetballers is het ook prettig om na een jaar vol wedstrijden even rustig aan te doen. Maar bij de meeste mensen met een kantoorbaan zal dat niet zo nodig zijn."

Volgens Vingerhoets draait vakantie misschien nog wel meer om "de zinnen verzetten": even niet aan werk of andere dagelijkse beslommeringen denken. "Als je gaat niksen, loop je misschien een groter risico dat je gaat nadenken of piekeren over wat er thuis speelt, dan wanneer je actief bent en afleiding hebt. Als je echt malende, obsessieve gedachten hebt, zou het dus kunnen dat een actieve vakantie op dat moment beter voor je is dan een luiervakantie."

Doe waar je zin in hebt

Volgens De Blooms onderzoek gaat je welzijn erop vooruit zolang je je vermaakt, en voor een leergierige reiziger kan dat bijvoorbeeld ook een intensieve taalcursus of reeks dagenlange excursies betekenen. "Bij een vakantie gaat het er eigenlijk niet om wat je doet, het is veel belangrijker dat je doet waar je zin in hebt", schrijft ze op haar website. "Kies dus vooral voor een vakantie waarin je zoveel mogelijk autonomie hebt om je daginvulling zelf te bepalen."

Het effect is maar tijdelijk

Maar hoe zelfgekozen en daardoor 'gezond' een vakantie ook is, uiteindelijk is het effect maar tijdelijk. Kort na thuiskomst zitten de meeste vakantiegangers al weer op vrijwel hetzelfde welzijnsniveau als voorafgaand aan de trip.

Jeroen Nawijn, onderzoeker en docent aan Breda University of Applied Sciences, legt uit: "Op vakantie voel je je autonomer omdat je zelf bepaalt wat je doet, maar thuis is de situatie natuurlijk direct weer zoals voorheen. Daardoor zijn de meeste mensen al snel weer terug bij af. Je kunt dat fijne gevoel triggeren door herinneringen op te halen, maar al blader je honderd keer door je fotoboek, je autonomie van toen ben je gewoon kwijt."

Bron: CBS (2017)