Hoe schadelijk is luisteren via een koptelefoon voor het gehoor?

De campagnes over gehoorschade hebben zich de afgelopen jaren vooral gericht op concertbezoekers en festivalgangers. Wie dicht bij een box gaat staan voelt de oren bijna jammeren. Oordoppen kunnen dat voorkomen en die worden dan ook volop verkocht. Maar er is nog te veel onduidelijk over de mogelijke gevaren van koptelefoons en oortjes, aldus Saskia Kloet van VeiligheidNL.

"We zijn ons onvoldoende bewust van geluid op het oor en vanaf welke hoeveelheid decibel dit al schadelijk kan zijn. Dit is het geval bij geluid harder dan 88 decibel, dat is sneller dan de meeste mensen denken", aldus Kloet. "Ook wordt het feit dat de schade aan het oor onomkeerbaar is, niet op waarde geschat."

In februari kwam de wereldgezondheidsorganisatie WHO met het bericht dat jonge muziekliefhebbers uit de hele wereld hun gehoor beschadigen door het gebrek aan volumebegrenzing.

Er zijn over de hele wereld nu al 466 miljoen mensen met gehoorschade, dat waren er in 2010 nog 360 miljoen. WHO verwacht dat dit aantal op zal lopen naar 900 miljoen mensen in 2050, zo'n één op de tien.

Kloet heeft wel een verklaring voor het feit dat we ons nog niet realiseren hoe schadelijk een koptelefoon kan zijn. "De relatie tussen harde muziek en gehoorschade is niet zo direct merkbaar als bijvoorbeeld een verzwikte enkel hebben na een val bij het sporten. Gehoorschade komt geleidelijk. Het is een optelsom die draait om hard geluid en hoelang dit wordt beluisterd."

Onderzoek van VeiligheidNL laat zien dat bijna alle kinderen (94 procent) van tien tot en met vijftien jaar een koptelefoon of oortjes gebruiken als zij muziek luisteren, gamen of filmpjes kijken.

Ook blijkt dat 25 procent van de basisscholieren weleens een piep heeft gehoord na het luisteren van muziek, terwijl slechts 4,5 procent van de ouders zegt dat hun kind hier last van heeft.

De WHO pleit ervoor dat alle smartphones en audiospelers software krijgen die zorgen voor automatische volumereductie of toezicht op het volume. Telefoons die na 2013 zijn geproduceerd hebben een volumebegrenzer die aan en uit kan worden gezet, aldus Kloet.

De gebruiker krijgt dan elk half uur een waarschuwing in beeld als er gedurende die tijd naar meer dan 85 decibel geluisterd is. "Maar lang niet alle apparaten hebben dit nu" aldus Kloet.

Deze nieuwe software zou er volgens de expert voor kunnen zorgen dat er gericht op persoonsniveau feedback kan worden gegeven over het geluid. Het apparaat detecteert van hoeveel decibel er sprake is, meet de tijd en kan dan een melding geven bij een overschrijding.

"Dat zou een belangrijke stap kunnen zijn, ook omdat je het van nature niet altijd doorhebt als het geluid te hard staat. We moeten dus vooral de bewustwording over het volume versterken om uiteindelijk mensen de juiste maatregelen te laten nemen."

De geluidsbegrenzing die door VeiligheidNL wordt gehanteerd is een volume van niet harder dan 88 decibel. Dit is hetzelfde als twee derde van de totale volumebalk van het apparaat, aldus Kloet. "Blijf je onder twee derde, dan zit je in de risicoloze zone."

Geluid kan vanaf 80 decibel schadelijk zijn. Veel audiospelers hebben een maximaal van 100 decibel, er zijn ook uitschieters die tot 130 decibel gaan.

Wie denkt last te hebben van gehoorschade, of benieuwd is of dit het geval is, kan online een test doen, aldus Kloet. "Op de site van VeiligheidNL zijn drie verschillende testen te vinden voor meerdere leeftijdsgroepen, deze zijn ontwikkeld in samenwerking met universiteiten en audiologen."

Er zijn veel onderzoeken over het feit dat we uren per dag naar iPads, computers en andere schermen kijken, benadrukt Kloet. "Er wordt geadviseerd om regelmatig een pauze te nemen om je ogen te ontlasten. Dit geldt ook voor je oren. Neem dus af en toe even een pauze."