Voor de elfde keer wordt dit jaar op 15 oktober de internationale handenwasdag georganiseerd. Wat klopt er wel - en wat niet - over handhygiëne?

NU.nl legde een aantal stellingen over handhygiëne voor aan professor Andreas Voss, hoogleraar Infectiepreventie aan het Radboud Umc.

1: "Als je vaak je handen wast word je minder snel ziek": feit

"Je moet er wel het goede moment voor kiezen. Voor contact met de slijmvliezen (mond, neus, oog), voor het eten en het bereiden ervan en nadat de handen vies zijn geworden, bijvoorbeeld door een bezoek aan de wc. Een andere indicatie is na het hoesten en niezen, wat vooral ter bescherming van anderen is."

2: "Handen wassen zonder zeep is even effectief als met zeep": fabel

"Het gewone zeep heeft uit zichzelf geen effect op micro-organismen. Zeep helpt wel om stoffen makkelijker van de huid te lossen. Het fysieke effect van zeep kan worden versterkt door de wrijving te verhogen door bijvoorbeeld het toevoegen van zand. In een studie over Clostridium difficile was schoon zand het meest effectief, maar niet het meest praktisch."

3: "Het gebruik van de blazer in een toilet om je handen te drogen is onhygiënisch": feit en fabel

"De micro-organismen van de (slecht gewassen) handen en die aan het apparaat zitten worden ook in de directe omgeving geblazen. Als anderen met vieze handen aan de binnenkant van de blazer komen, zouden ook schone handen weer contamineren. Hoewel het dus theoretisch mogelijk is, hoeft het niet altijd het geval te zijn en is het zeker beter dan het hergebruiken van een handdoek."

4: "Je moet minstens een halve minuut je handen wassen": feit en fabel

"In de genormeerde testmethodes worden vaste tijden gebruikt, maar in de praktijk wrijven mensen maar rond de 10 seconden. Ook kortere tijden hebben een effect, alleen minder hoog."

5: "Afdrogen is net zo belangrijk als het handen wassen zelf": fabel

"Hoewel een papieren handdoek een fysiek effect kan hebben, komt het grootste effect toch door het wrijven en afspoelen."

6: "Een zeepblok werkt beter dan een zeepdispenser": fabel

"Vloeibare zeep uit een dispenser werkt net zo goed als een blok zeep en heeft bovendien nog het voordeel niet gecontamineerd te zijn met micro-organismen die door anderen erop zijn achtergelaten. Op en in zeep kunnen micro-organismen overleven."

7: "Op een gemiddeld toetsenbord zitten meer bacteriën dan op je toiletbril": feit en fabel

"Hoewel er veel van deze studies zijn gedaan hebben ze weinig betekenis. Er wordt vaak niet gekeken naar het soort micro-organisme en het moment van de kweek, zoals net na het schoonmaken van de wc-bril of net hiervoor. Al deze vergelijken, zoals met een smartphone en geld, zijn weinig relevant. Alles in onze omgeving bevat micro-organismen en de mens draagt er zelfs meer in en op zich dan dat hij of zij humane cellen heeft."

8: "De steunpalen in de trein of metro kun je beter vermijden om bacteriën te voorkomen": feit

"Er plakt zeker van alles aan en soms ook micro-organismen die ons ziek kunnen maken, mits wij met de vieze handen aan onze slijmvliezen komen. Denk bijvoorbeeld aan griep en verkoudheid, die niet alleen via niezen en hoesten, maar ook via contact met de druppeltjes en aansluitend contact met de slijmvliezen, kunnen ontstaan.

De kans op ziekte lijkt mij overigens hoger door het niet vasthouden. Maak er gewoon gebruik van en was later je handen."