De opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen en het Wiv-referendum in de grote steden laat rond 14.00 uur een wisselend beeld zien ten opzichte van de vorige verkiezingen in 2014. In grofweg de helft van de steden is de opkomst significant hoger en in de andere helft significant lager.
Doe de stemhulp | Stemlokalen in jouw buurt | Volg ons verkiezingsblog
- Woensdag kunnen 12,5 miljoen Nederlanders in 335 gemeenten stemmen voor een nieuwe gemeenteraad
- Ook kan er gestemd worden voor het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).
- De stembureaus in Nederland zijn geopend tot 21.00 uur.
- In de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba kunnen stemgerechtigden alleen naar de stembus voor het referendum.
Halverwege de dag (rond 14.00 uur) had in Den Haag iets meer dan 19 procent van het electoraat zijn stem uitgebracht voor de gemeenteraad. Dat was in 2014 nog 26 procent. Van de Rotterdamse stemgerechtigden had 18,5 procent zijn stem uitgebracht, vergeleken met ruim 21 procent vier jaar geleden.
In Amsterdam was het opkomstpercentage met 19 juist hoger. In 2014 was dat 11,2 procent. De opkomst in Tilburg, de zesde stad van Nederland, was vrijwel gelijk aan die in 2014. In de Brabantse stad had om 13.00 uur 15,68 procent van de inwoners gestemd.
De opkomst in gemeenten waar mensen alleen voor het referendum kunnen stemmen, ligt fors lager dan in plaatsen waar ook gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden. Om 16.30 uur was het opkomstpercentage in Groningen 19,5 en in Leeuwarden een half uur eerder 15,2. In deze gemeenten vinden vanwege herindelingen nu geen verkiezingen plaats.
In Rotterdam was het opkomstpercentage voor het referendum om 16.30 uur 26,6, in Den Haag 24,6 en in Utrecht 30. In deze drie grote steden zijn er behalve een referendum ook gewoon gemeenteraadsverkiezingen.
Problemen
Er komen op de verkiezingsdag ''achter elkaar'' klachten binnen van mensen met een beperking die problemen hebben met stemmen. Dat zegt een woordvoerster van het College voor de Rechten van de Mens.
Om welke gemeenten het gaat kon zij nog niet zeggen. Het college riep eerder de overheid, gemeenten en politieke partijen op ervoor te zorgen dat de gemeenteraadsverkiezingen toegankelijk zijn voor iedereen.
Ook blijkt dat door falende bezorging de afgelopen weken in Nijmegen zo'n vierhonderd stempassen zijn nagestuurd, waardoor veel mensen dubbele stempassen hebben gekregen, meldt Omroep Gelderland. De omroep nam twee keer de proef op de som of daar ook mee gestemd kan worden. In beide gevallen lukte dat. De omroep concludeert dat de controle op stempassen in de stad onvoldoende is.
Volgens de regels moet de eerste stempas als ongeldig worden geregistreerd in het Register Ongeldige Stempassen. Op het stembureau moeten de ongeldige stempassen aan het licht komen. In twee gevallen is dat woensdag niet gebeurd. In beide gevallen is overigens niet daadwerkelijk gestemd, omdat dit strafbaar is.
Een woordvoerder van de gemeente reageert dat het "systeem goed is". "En de controle moet uitstekend zijn, maar deze gevallen zijn er tussendoor geglipt."
Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Haagse politici
De bekende gezichten uit de Haagse politiek brachten woensdagmorgen al hun stem uit. Premier Mark Rutte (VVD) deed dat bij Schoolvereniging Wolters in Den Haag, D66-leider Alexander Pechtold bracht zijn stem uit in een serviceflat in Wageningen en SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen stemde in een basisschool in Oss.
PVV-voorman Geert Wilders stemde in de Haagse volkswijk Duindorp. Hij koos Henk Bres, de nummer tien op de PVV-lijst in Den Haag. De partijleider ziet ervan af om de uitslagenavond in Terneuzen te volgen.
"Gelet op de reacties vanuit de politiek in Terneuzen en de mogelijkheid dat daardoor de verkiezingsavond niet het feestelijke karakter krijgt die zo’n avond zou moeten hebben, is besloten de uitslagenavond in Terneuzen niet bij te wonen", aldus de PVV.
Korte rijen
Voor de stembureaus op de meeste stations stonden korte rijen. Volgens een woordvoerder van de NS was er nergens sprake van grote drukte. Op een recordaantal van 81 treinstations in het land kunnen mensen hun stem uitbrengen.
In het drive-instembureau van de gemeente Zuidplas was het volgens een gemeentewoordvoerster gezellig druk. Rond 09.30 uur waren daar 65 mensen komen stemmen. Moesten de stemmers bij twee vorige verkiezingen nog uit de auto, nu kunnen ze blijven zitten om het stembiljet in te vullen. Het stembureau is ingericht in een loods op de gemeentewerf. De kiezer rijdt naar binnen en kan daar een stem uitbrengen.
NU.nl is opzoek naar jouw verkiezingservaring en -foto's. Stem jij op een bijzondere locatie, zie je lange rijen of gaan er dingen mis bij jouw stemlokaal? Stuur de beelden of je tip op naar de redactie, via het plusje rechtsboven in onze app of via redactie@nu.nl.
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!
Doe de stemhulp | Stemlokalen in jouw buurt | Volg ons verkiezingsblog
