Overzicht Dit moet je weten voordat je woensdag gaat stemmen
Waarom zijn deze gemeenteraadsverkiezingen belangrijker dan ooit?
De gemeenten zijn voor heel veel zaken verantwoordelijk. De raadsleden bepalen of bij jou in de buurt een vuurwerkverbod zal gelden, of er een vast tarief voor je huisvuil geldt, maar ook of er meer woningen bij moeten komen.
Sinds 2015 zijn de gemeenten ook verantwoordelijk voor de jeugdzorg, de langdurige zorg en de uitvoering van de participatiewet. Dat betekent dat het werk van de raadsleden technischer en complexer is geworden.
1:30Waarom de gemeenteraadsverkiezingen juist dit jaar zo belangrijk zijn
Hoeveel mensen in jouw gemeente mogen woensdag naar de stembus?
Bijna 12,5 miljoen mensen in 335 gemeenten mogen woensdag een stem uitbrengen. In tientallen gemeenten wordt niet gestemd voor de gemeenteraad omdat daar herindelingen hebben plaatsgevonden of gaan plaatsvinden.
Dat geldt onder meer voor Haarlemmermeer en Groningen, waar in november verkiezingen worden gehouden, en Leeuwarden, waar vorig jaar november verkiezingen zijn geweest.
Hoeveel zetels zijn er 21 maart te verdelen in jouw gemeente?
In totaal zijn er volgens het CBS 7.981 raadszetels te vergeven. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Tilburg en Almere hebben de grootste raden, met 45 zetels. Schiermonnikoog, Vlieland en Rozendaal hebben de kleinste, met 9 zetels.
In 21 gemeenten neemt het aantal zetels in de gemeenteraad toe. Vooral de gemeenteraad van Almere wordt aanzienlijk groter. Het aantal zetels gaat daar van 39 naar 45, het maximum aantal zetels. Het aantal raadszetels is afhankelijk van het aantal inwoners van een gemeente.
Bijna 54.000 mensen hebben zich kandidaat gesteld voor de verkiezingen. Van al die kandidaten zijn slechts drie op de tien vrouw.
Uit een analyse van LocalFocus in samenwerking met NOS en Open State blijkt dat er geen enkele gemeente is met meer vrouwen dan mannen op de kieslijst. Er is maar een gemeente waar evenveel vrouwen als mannen op de kieslijst staan en dat is Heemstede. In deze Noord-Hollandse plaats houden 49 vrouwen en 49 mannen elkaar in evenwicht.
Maar ook in Heemstede is nog wel wat te winnen, want er zijn vier mannelijke lijsttrekkers tegen twee vrouwen. Alleen Heemsteeds Burger Belang en de VVD hebben een vrouw op de eerste plaats. D66, GroenLinks, PvdA en CDA kozen voor een man.
Hoeveel mensen gingen er vier jaar geleden eigenlijk naar de stembus?
In Schiermonnikoog, het Gelderse Rozendaal en Urk kwamen vier jaar geleden de meeste mensen opdagen. In Schiedam, Beverwijk en Enschede bleven de meeste mensen thuis.
Het opkomstpercentage kwam vier jaar geleden uit op 54 procent: 6.744.390 mensen vonden de gang naar de stembus. Tussen 2002 en 2014 schommelt het landelijke opkomstpercentage bij de gemeenteraadsverkiezingen standaard tussen de 54 en 59 procent.
Hoe zat het ook alweer in 2014?
Op 19 maart 2014 werd in 380 van de 403 gemeenten een nieuwe raad gekozen. De lokale partijen haalden door het hele land 27,77 procent van de stemmen. Hun groei ging ten koste van de drie grote landelijke partijen PvdA, VVD en in mindere mate CDA.
Het CDA wist het vaakst de grootste te worden. In 46 gemeenten kon de partij op de meeste stemmen rekenen.
De PvdA was in 2010 nog de grootste partij in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Groningen, Eindhoven en Tilburg. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 bleef enkel Eindhoven nog het bezit van de PvdA.
De voormalige PvdA-steden gingen grotendeels naar D66. Dat leidde ertoe dat D66 de grootste partij werd in vijf van de tien grootste gemeenten.
Op de kaart vind je de uitslag per gemeente waar op 19 maart 2014 gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. De stemmen op lokale partijen zijn bij elkaar opgeteld.
Waar kan je woensdag stemmen?
Dit jaar kan er op ruim negenduizend locaties verspreid over het land gestemd worden. Gemiddeld betekent dat zo'n zeven stemlocaties voor tienduizend kiesgerechtigden.
In vergelijking tot het aantal kiesgerechtigden is het aanbod in Sint Anthonis (10 stemlocaties per tienduizend kiesgerechtigden), Eemnes (17 stembureaus per tienduizend kiezers) en de Waddeneilanden Terschelling, Ameland en Schiermonninkoog (12 tot 14 locaties) het grootst.
Het Brabantse Haaren moet het met slechts drie stemlocaties per tienduizend kiezers doen. In Tilburg, Hoorn, Eindhoven en Zwijndrecht is het aanbod eveneens laag: zo'n vier stembureaus per tienduizend kiesgerechtigden.
Treinreizigers kunnen dit jaar op 81 stations hun stem uitbrengen. Volgens de Nederlandse Spoorwegen kiest dit jaar een opvallend groot aantal kleinere gemeenten voor een mobiel stembureau bij stations tijdens de spitsuren. Veel bureaus zijn al vanaf 5.15 uur open om ook de vroege reizigers van dienst te zijn.
Station Castricum opent van alle mobiele stembureaus het vroegst: het stemlokaal gaat al om 0.00 uur open. Wie bijvoorbeeld om 0.30 uur terugkeert uit Amsterdam kan direct een voorkeursvakje rood maken.
En tot slot, welke partij past dit jaar het beste bij jouw mening?
Met onze stemwijzer kun je met een slider per stelling aangeven in welke mate je het ergens mee eens bent. Bij iedere stelling is bovendien de motivatie van de partijen te lezen.
