Obligaties zijn net weer wat anders dan aandelen. Een obligatie is een lening van jou aan een bedrijf of zelfs aan een land. "Als ik het heel simpel moet uitleggen aan mensen, zeg ik: als Mark Rutte geld nodig heeft voor Nederland, kun jij hem geld lenen", zegt beleggingstrainer Rowan Nijboer. "Als vergoeding daarvoor krijg jij rente." Die rente wordt de coupon genoemd.

"Als je aandelen koopt, word je voor een deel eigenaar van een bedrijf", zegt Marjan Heemskerk, accountant en blogger bij The Happy Financial. "Afhankelijk van hoe goed een bedrijf draait, krijg je dividend uitgekeerd. Maar of ze dat doen, en hoeveel, bepaalt het bedrijf zelf. Bij obligaties heb je dus veel meer zekerheid, omdat het rentepercentage vooraf is vastgesteld en de rente uitgekeerd móet worden."

Je kunt als particulier via diverse wegen zelf obligaties of obligatiepakketten kopen. Het voordeel voor overheden (landen) en bedrijven is dat als zij obligaties uitgeven ze óók zekerheden hebben. "De hoeveelheid uit te keren dividend van aandelen kan ieder jaar anders zijn", zegt Heemskerk. "Bij obligaties weten bedrijven precies wanneer welke bedragen binnenkomen en er weer uitgaan."

Meer zekerheid dan bij aandelen en een vast rentepercentage. Zijn obligaties dan interessanter om in te beleggen dan aandelen? "2022 was het slechtste obligatiejaar ooit", geeft Nijboer aan. "Je haalde toen het minste rendement. Het oude patroon was altijd dat als het slecht gaat met de economie en de aandelenkoersen dalen, dat de obligaties dan goed blijven liggen. Dat was nu niet het geval. Ook de obligaties gingen slecht."

Heemskerk: "Dat komt doordat de rente laag was. Obligaties leverden je heel weinig rendement op. Er zat veel geld in de markt, waardoor het voor bedrijven en overheden soms zelfs gratis was om geld te lenen. Door de inflatie daalden bovendien ook de koersen van de obligaties." Want obligaties zijn ook verhandelbaar. Je kunt jouw obligaties verkopen of die van iemand anders overkopen.

Toch blijft het beleggen en zijn er dus risico's waar je rekening mee moet houden. "Als je bijvoorbeeld obligaties had bij de Griekse overheid", zegt Nijboer, refererend aan de staatsschuldencrisis van Griekenland. "Of in risicovolle bedrijven. Zoals bij HEMA een paar jaar geleden. Als een bedrijf de schulden niet meer kan betalen, kunnen obligatiehouders een faillissement uitroepen. In de afgelopen jaren kwam dit, mede omdat geld lenen soms zelfs gratis was, bijna niet voor. Maar ik sluit niet uit dat we dit soort situaties in de toekomst weer meer gaan zien."

Als je niet zelfstandig belegt maar in pakketten belegt, heb je vaak een mix van aandelen en obligaties. Afhankelijk van je risicoprofiel heb je meer of minder obligaties. Hoe minder risico je wil lopen, hoe meer obligaties je hebt ten opzichte van aandelen. Ook pensioenbeheerders werken vaak zo.

"Zij hebben maar één doel, en dat is zorgen dat jij je pensioen krijgt", zegt Heemskerk. "Hoe dichter jij bij je pensioenleeftijd komt, hoe meer aandelen ze verkopen en obligaties ervoor terugkopen. Daarmee lopen ze dus over het algemeen minder risico."

De rente en looptijd verschilt per obligatie. Heemskerk: "Mensen zijn in deze onzekere tijden op zoek naar zekerheid en dan zijn obligaties vaak een veilige investering. Maar laat je vooral goed informeren en lees je goed in voordat je gaat beleggen."