De meeste Nederlanders betalen meteen als ze online kleding, boeken of elektronica shoppen. 70 procent van de online aankopen wordt afgerekend via iDEAL, blijkt uit onderzoek van belangenvereniging Thuiswinkel.org.

Achteraf betalen (ook Buy now, pay later genoemd) is wel in opkomst. Dit jaar betaalde 18 procent van de consumenten minimaal een keer iets via Klarna, in 2019 was dat nog 12 procent.

Volgens Joyce Donat van de Consumentenbond is achteraf betalen niet altijd zonder risico's. "Het is natuurlijk prima als je weet dat je het uiteindelijk kunt betalen", zegt ze. "Maar we zien wel in andere Europese landen dat mensen, vooral jongeren, op de pof gaan leven. Zij zijn zich er niet altijd van bewust dat via Klarna of Riverty betalen eigenlijk een lening is."

Ook Sabine Samsom, financieel coach bij haar bedrijf Finance Queen, waarschuwt voor de nadelen van achteraf betalen. "Je moet eerlijk naar jezelf kijken. Als je deze rekening voor je uitschuift omdat je die eigenlijk niet kunt betalen, is dat riskant", zegt ze.

"Dat gaat een tijdje goed, totdat je te maken krijgt met tegenslagen. Mensen schatten de toekomst vaak rooskleuriger in dan het heden en vergeten dat er van alles kan misgaan. Er komt altijd een moment dat de auto bijvoorbeeld stukgaat, of je hebt ineens lekkage. Als je dan krap bij kas zit en die rekeningen van webshops die je misschien was vergeten komen er ook nog bij, dan kun je gemakkelijk in de financiële problemen komen."

Een ander nadeel is volgens Samsom dat mensen die bij meerdere online bestellingen kiezen voor later afrekenen het overzicht kunnen verliezen. "Zeker rondom Black Friday kan het verleidelijk zijn om voor die optie te kiezen. Je hebt misschien nog niet je salaris gehad, maar de aanbiedingen zijn nú, dus je betaalt later wel. Je vergeet dan misschien hoeveel je eigenlijk uitgeeft en je rekent jezelf rijker dan je bent", zegt ze.

Dat hoeft niet erg te zijn, mits je genoeg geld achter de hand hebt om de rekeningen daadwerkelijk te betalen. Klarna speelt hier inmiddels op in. De betaaldienst heeft een functie om jezelf een budget te geven voor de maand, zodat je niet alle teugels laat vieren tijdens een online shopsessie.

Zorg in ieder geval dat je op tijd betaalt, anders komen er extra kosten bij. Zo'n 20 procent van de gebruikers tot 65 krijgt te maken met aanmaningskosten, maakte toezichthouder AFM deze week bekend. De boetes voor te laat betalen bedragen gemiddeld 15 euro.

De aanbieders zijn niet aangesloten bij de Stichting Bureau Kredietregistratie (BKR) en zijn niet verplicht om een inkomenscontrole te doen. AFM stelt dat er daardoor een "een reëel risico bestaat op 'schuldenstapeling'". Door de huidige economische ontwikkelingen maakt de AFM zich meer zorgen over de risico's van achteraf betalen.

Toch kan het volgens de Consumentenbond in sommige gevallen wél slim zijn om te kiezen voor een betaalmethode als Klarna of Riverty. "Stel, je bestelt iets bij een malafide webshop en je betaalt vooraf, dan ben je je geld kwijt", zegt Donat. "Ook kan het natuurlijk zo zijn dat er dingen misgaan. Dat je bestelling niet aankomt of is beschadigd. Dan kan het een heel gedoe zijn om je geld terug te krijgen."

Als je kiest voor Klarna of Riverty, kun je via die bedrijven je rekening pauzeren als er iets misgaat. Let op: neem alsnog zelf contact op met de webshop om het af te handelen.

Wie bij een online bestelling niet alles wil voorfinancieren omdat er waarschijnlijk toch een hoop retour gaat, kan ook nog kiezen voor betaling via creditcard. Samsom: "Dat heeft als voordeel dat aankopen extra verzekerd zijn. En je betaalt je rekening waarschijnlijk automatisch via een incasso, waardoor de kans kleiner is dat je te laat betaalt en er extra kosten gerekend worden."