Er zijn diverse partijen actief op de Nederlandse energiemarkt die de prijs van stroom bepalen. Dus niet alleen de energiemaatschappij waar jij je energierekening aan betaalt. In dit artikel gaat het over de rekening van stroom.

Deze rekening komt tot stand door spelers zoals de producenten van stroom, de leveranciers, de netbeheerders en meetbedrijven. "Het dubbeltarief komt uit de tijd dat die partijen er nog niet waren en er slechts één bedrijf verantwoordelijk was voor alles: productie, transport en levering", zegt Machiel Mulder, hoogleraar Energie-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Er was maar één energiebedrijf. En om piekmomenten op het elektriciteitsnet te voorkomen, is er een zogenoemd dal- en piektarief geïntroduceerd."

Nederlanders moesten door lagere tarieven in de daluren worden gestimuleerd bepaalde apparaten bijvoorbeeld pas in de avond of in het weekend aan te zetten. Dat dubbeltarief is er momenteel nog steeds. Heb je thuis een slimme meter, dan heb je zeer waarschijnlijk een dubbeltarief. Ook zijn er huishoudens met een enkeltarief. In dat geval heb je op ieder moment van de dag hetzelfde stroomtarief.

"Dat verschilt per regio", zegt Joris Kerkhof, domeinmanager energie van Independer. Op de meeste plekken in Nederland geldt het daltarief van 23.00 uur tot 7.00 uur, in de weekenden en op feestdagen. "Behalve in Noord-Brabant en Limburg en in sommige plaatsen rondom Leiden. Daar gaat het daltarief al om 21.00 uur in.

Dat komt doordat het daltarief vanuit de netbeheerders komt. Dat zijn onafhankelijke partijen die het transport van de elektriciteit regelen. Deze zijn per regio verschillend. Vanuit vroeger hanteren zij in deze regio's een ander tijdstip."

Mulder: "Het dal- en piektarief geldt dus alleen voor het transport. Vervolgens komen er nog andere kosten bovenop, zoals leveringskosten en de kosten voor het maken van de energie. Vroeger waren we veel meer bezig met wat het beste moment was om bijvoorbeeld de wasmachine aan te zetten. Nu zijn de tarieven dicht naar elkaar geschoven. Je hebt nu geen enkele prikkel meer om te spelen met het moment van je gebruik."

Kerkhof rekent in de onderstaande tabellen voor wat het verschil per maand kan zijn op je energierekening.

"Daarin kijken we naar de tarieven van het modelcontract, dus dit geldt niet voor mensen die nu bij Eneco en Vattenfall zitten. Je ziet dat het verschil niet heel groot is. Al is iedere besparing momenteel natuurlijk meegenomen."

"Eigenlijk is het niet meer van deze tijd", zegt Mulder. "Daarentegen zouden we juist toe moeten naar dynamische tarieven. De belasting van het stroomnetwerk neemt enorm toe. Bijvoorbeeld doordat mensen overstappen op warmtepompen en zonnepanelen. Als de zon schijnt en een straat van huishoudens met zonnepanelen gebruikt op dat moment weinig stroom, dan komt er veel druk te staan op het netwerk."

"Maar ook als straks mensen na het werk allemaal de elektrische auto op hetzelfde moment aan de laadpaal zetten, of als warmtepompen hard moeten werken op koude dagen. Daarom zou het beter zijn om het tarief te laten afhangen van de belasting van het netwerk, en heeft het niet zoveel zin om vaste uren aan te houden."

Mocht je willen switchen van enkeltarief naar dubbeltarief of andersom, dan adviseert Kerkhof om eerst contact op te nemen met je leverancier. "Overleg wat de impact is", zegt hij. "Check of je wel kan overstappen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je aan een contract vastzit en dat je hierdoor gaat afwijken van je contract. Krijg je dan een nieuw tarief of hou je het oude tarief? En rekent je leverancier een boete, omdat je jouw contract eerder opzegt? Ga dat eerst na, voordat je switcht."