De energieprijzen zijn hoog en door klimaatverandering breken er vaker droge periodes aan, waardoor water schaars wordt. De overheid is een landelijke energiebesparingsactie begonnen onder de naam Zet ook de knop om. Ze roept onder meer op in plaats van negen minuten maar vijf minuten te douchen. Dat levert je niet alleen tijdswinst op, je ziet het ook terug op de afrekening van je water- en energieverbruik.

Mensen staan gemiddeld negen minuten onder de douche. Dat is een gemiddelde, want 40 procent zegt nu al dat ze niet langer dan vijf minuten de kraan open hebben staan. "Er zijn dus mensen die er dertien minuten onder staan", zegt Puk van Meegeren, energie-expert van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal.

"Die maken andere keuzes, die vinden bijvoorbeeld relaxen belangrijker. Ons advies is dan ook om meestal die vijf minuten aan te houden. En als je waarde hecht aan dat ontspanningsmoment, doe dat dan één keer in de week."

Een douchebeurt kost gemiddeld 65 liter warm water bij negen minuten douchen. Daarvoor betaal je 0,62 euro bij een gasboiler en 0,70 euro bij een elektrische boiler, zo berekende het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) op basis van de energieprijzen van mei 2022.

Een gemiddeld huishouden dat altijd vijf minuten doucht, bespaart op jaarbasis meer dan 15.000 liter warm water en 60 m3 gas. Dat levert zo'n 130 euro op, aldus Milieu Centraal. Een gemiddeld huishouden kan anderhalf jaar lang koken op het gas dat het jaarlijks bespaart door maximaal vijf minuten te douchen.

Er zijn meer manieren om warm water en dus energie te besparen dan korter te douchen, zegt Van Meegeren. "Het is een trend onder jongeren om koud te douchen, dat kan ook. Of wassen bij een wastafel. Iedere dag douchen vinden we heel normaal, maar dat is niet altijd zo geweest. Mijn huis komt uit 1941 en had geen badkamer. Die bewoners gingen één keer in de week naar het badhuis. Of op zaterdag in de teil, het ene kind na het andere."

Badderen doen we nog steeds. Het nemen van een bad met een gemiddelde inhoud van 120 liter kost uiteraard meer water en energie dan een douche. Maar moeten we dat dan maar helemaal laten en ons alleen maar met een washandje wassen?

Korter en minder douchen is vaak beter voor het lijf, meent cosmetisch onderzoeksarts Jetske Ultee. "Er is geen wetenschappelijk bewijs dat je je bijvoorbeeld na een x aantal uur weer moet douchen."

"Te vaak wassen levert misschien wel net zo vaak problemen op als te weinig wassen. Het kan je huid uitdrogen en zelfs je huidbarrière aantasten, waardoor je gevoeliger bent voor infecties en huidirritatie. Op je huid bevinden zich vele bacteriën, schimmels, gisten, virussen en andere micro-organismen. Door je veel te wassen, verwijder je dit beschermlaagje."

Als je niet veel hebt gezweet, kun je die dag prima zonder douche, aldus Ultee. "Reinig bijvoorbeeld bij de wasbak alleen je gezicht en was met een washandje je oksels, liezen en voeten. En neem alleen een douche als je veel gezweet hebt na een intensieve sportsessie of bijvoorbeeld bij hoge temperaturen. Of als het tijd is om je haar te wassen. Het zal wennen zijn, maar misschien is dat wel helemaal niet zo slecht voor je als je nu misschien denkt."

Wie gewend is om elke dag onder de douche te stappen, moet alleen zichzelf overhalen. "De thermostaat lager zetten of korter douchen, dat kun je meteen al doen. Daar heb je geen investering voor nodig", zegt Van Meegeren. "En het zijn geen kruimels die dat oplevert, maar een behoorlijke gasbesparing. Je moet het alleen wel volhouden, maar op een gegeven moment wordt het een vaste gewoonte."