"Ontwikkelingen die normaal twee jaar zouden duren, hebben nu in een paar maanden plaatsgevonden", legt financieel psycholoog Anne Abbenes uit. Vanaf de eerste lockdown is de voorkeur voor contactloos betalen gestegen van 46 naar 62 procent.

In 2019 betaalde slechts 3 procent van de mensen contactloos met een smartphone; in 2021 is dat aandeel mede door Apple Pay toegenomen tot 24 procent, concludeerde betaaldienstaanbieder CCV.

De ontwikkeling heeft alles te maken met de coronacrisis. "Als er urgentie is, dan heeft de mens de gave om zich sneller aan te passen." De financieel psycholoog verwacht dat de trend doorzet. "Mensen die nu op contactloos betalen zijn overgestapt, zullen niet snel teruggaan naar betalingen met pin."

Op dit moment wordt 16 procent van alle contactloze betalingen met een smartphone, smartwatch of andere wearable uitgevoerd. De rest gebeurt nog met de pas. "Maar we gaan de betaalpas in de toekomst steeds minder gebruiken", verwacht Berend Jan Beugel van Betaalvereniging Nederland.

"Steeds meer mensen hebben een toestel dat geschikt is voor contactloze betalingen. De groei van contactloze betalingen is daarvan afhankelijk", legt Beugel uit. "Ook apps die contactloze betalingen mogelijk maken, zoals Google Pay en Apple Pay, worden steeds breder beschikbaar."

Er komen steeds meer passieve betaalinstrumenten bij. Denk bijvoorbeeld aan ringen en armbanden of zelfs zonnebrillen met de benodigde chips erin verwerkt. "Het voordeel van die betaalmiddelen is dat je ze nooit hoeft op te laden en ze in principe altijd bij je draagt. Daarom worden ze passief genoemd", aldus Beugel. "Mijn moeder van 87 draagt een ring met betaalchip. Ze heeft hem altijd om; hij is waterbestendig en ze kan er dus mee onder de douche. Voor haar is dit heel handig."

Voorheen was het nadeel van passieve betaalinstrumenten dat je vanaf een bepaalde limiet alsnog je betaalpas nodig had. "Die tijd is voorbij door technologische vooruitgang. Nu hoef je na overschrijding van de limiet alleen nog de pincode in te tikken; daar is de betaalpas dan niet meer bij nodig", legt de betaalexpert uit.

Terwijl een bankpas vaak gratis is en van de bank komt, moet je wearables op dit moment nog wel zelf aanschaffen. Beugel: "Als banken ze aanbieden, moet je er ook zelf voor betalen. Maar ik verwacht wel dat banken het breder gaan aanbieden."

Hoewel bij veel nieuwe ontwikkelingen ouderen wat later instappen, ging vooral deze groep sinds de coronacrisis steeds vaker over op contactloos betalen, zag DNB. "Ouderen bleken deze betaalvorm eigenlijk heel prettig te vinden. Contactloos betalen is veiliger, omdat bijvoorbeeld minder gelegenheid is om een pincode af te kijken. Dat kan een reden zijn waarom juist ouderen hiervoor openstaan", aldus Abbenes.

Voor ouderen die veranderingen omtrent betaalvormen lastig vinden, helpt het om de veiligheid van contactloos betalen te benadrukken. "Bijkomend voordeel is ook dat ouderen hun pincode straks niet meer hoeven te onthouden."

Contactloos betalen heeft dus vooral voordelen, stelt zowel Abbenes als Beugel. Voor de jongere generaties is er alleen wel een klein risico. "Contactloos betalen heeft een drempelverlagend effect", weet Abbenes. "Het is gemakkelijker om geld uit te geven, want je 'voelt' het niet." Uit onderzoek is gebleken dat mensen contactloos 30 procent meer uitgeven. Dat geldt vooral voor jongeren.

De financieel psycholoog raadt ze aan een app te gebruiken bij contactloze betalingen. "Die geven inzicht in je financiën. Als jij met je telefoon betaald hebt, krijg je daar een melding van. Zo wordt de drempel voor geld uitgeven weer iets verhoogd."