Meer dan 1 op de 3 huwelijken eindigt in een scheiding, volgens cijfers van het CBS. Daarin zijn ongetrouwde stellen dus nog niet eens meegenomen. Maar dat zou haar en haar partner toch niet overkomen? Vréneli Stadelmaier weet inmiddels beter. "Wij hadden samen een bedrijf, en hadden het advies gekregen de aandelen niet eerlijk te verdelen. Dat was fiscaal handiger. Maar toen we uit elkaar gingen, had ik het nakijken."

Stadelmaier, opgevoed met het ideaal van de financieel onafhankelijke vrouw, kwam er bekaaid af. "Ik heb het heel lang moeilijk gevonden om mezelf als gescheiden vrouw te zien, dat paste gewoon niet bij hoe ik mezelf zag. En dus had ik ook nooit nagedacht wat die fiscaal voordelige constructie voor mij zou betekenen in zo'n geval."

Jacqueline van der Vorm merkt dat vaker onder stellen. Als financieel en fiscaal adviseur bij scheidingen ziet ze echter op dagelijkse basis dat het tóch vaak misgaat. "En wie dan pas over de verdeling van geld gaat nadenken, is in de mix van emoties meestal te laat. Tijdens een scheiding hebben weinig mensen nog zin om afspraken ten gunste van de ander aan te passen."

Ze snapt het wel: je financiën regelen voor het geval je uit elkaar gaat is niet bepaald een gezellig gespreksonderwerp. Bovendien: zelfs als ze niet getrouwd zijn, maar wel een huis hebben gekocht, is er vaak een samenlevingscontract. Daar zal toch wel iets in staan over de verdeling van financiën?

Dat valt tegen, stelt Van der Vorm. "Je maakt erin geen aanspraak op het vermogen of een deel van het pensioen van de ander, en er staat niets in over het recht op partneralimentatie." Dat kan wel worden opgenomen in je contract, mits je dat aangeeft bij het tekenen. "Maar ik ben dat maar twee keer tegengekomen in vijftien jaar."

'Nu kan je er nog rationeel naar kijken'

Youri (achternaam bij de redactie bekend) en zijn vriendin gingen wél met elkaar om tafel. "We stelden ons voor dat de ander er met je beste vriend of vriendin vandoor gaat." Een dramatisch scenario, maar het dwong de twee om serieus over het onderwerp na te denken. "Je hoopt het natuurlijk niet, maar het kan gebeuren. Nu kan je er nog rationeel naar kijken en het goed regelen."

Toen de twee een huis kochten, kozen ze bovendien voor een geregistreerd partnerschap in plaats van een samenlevingscontract. "We krijgen binnenkort ons eerste kind, en met deze vorm is toch meer geregeld."

Ook pasten ze de manier waarop ze hun geld verdelen naar aanleiding van het gesprek aan. "Eerder stortten we allebei een vast bedrag op de gezamenlijke rekening, nu komt alles op die rekening binnen en keren we onszelf een gelijk bedrag aan zakgeld uit." Dat zorgt voor meer gelijkwaardigheid. "En als we uit elkaar zouden gaan, is het bovendien makkelijker: dan delen we die rekening gewoon door twee."

Wie financiële plannen maakt voor het geval dat het misgaat, moet volgens Van der Vorm over drie zaken nadenken: vermogen, inkomen én het pensioen. Vooral die laatste wordt nog weleens vergeten, merkt ze. "Maar als je als heterostel in traditionele rolpatronen zit en de vrouw minder werkt, bouw je dus ook minder pensioen op."

'Er wordt wél gesproken over overlijden'

Volgens Van der Vorm zou het goed zijn als er betere voorlichting komt, bijvoorbeeld door de hypotheekadviseur. "Er wordt wel gesproken over wat er gebeurt als iemand overlijdt of arbeidsongeschikt raakt, dus waarom dit onderwerp niet op tafel leggen?" Bovendien helpt het als een neutrale bron het onderwerp aansnijdt. "Sommige mensen willen er wel over beginnen, maar dan wuift hun partner het weg of zoekt er juist iets achter."

Stadelmaier, die inmiddels met haar bedrijf SheConsult hoogopgeleide vrouwen coacht, ziet in haar praktijk veel vrouwen die er na een scheiding niet goed van afkomen. Een belangrijke reden daarvoor is volgens haar dat veel vrouwen een andere relatie met geld hebben. "Zij zien geld als nuttig: je kan er leuke dingen van doen, als je genoeg hebt is het goed. Voor mannen staat geld gelijk aan status, die houden zich bezig met een financiële planning, pensioen of intensief beleggen." Zo komen vrouwen sneller op achterstand te staan.

Zie ook: Financieel onafhankelijk? Puck (33): 'Ik kan nu met pensioen, als ik dat wil'

Considerans met je voorkeuren opstellen

Er zijn een aantal acties die je zelf kan ondernemen om voorbereid te zijn op een eventuele relatiebreuk. "Ga je naar de notaris, zorg dan voor een considerans. In zo'n kort voorwoord vertel je in je eigen woorden wat je graag zou willen." Zo weet de notaris wat je wil, en kan die het dus in juridische taal in de akte opnemen. Anders krijg je een 'standaard'-variant van het contract, legt Van der Vorm uit.

Ook is het stellen aan te raden om eens in de zoveel jaar te kijken of de afspraken nog actueel zijn, en ze waar nodig aanpassen. "Is iemand bijvoorbeeld minder gaan werken of juist meer gaan verdienen? Of is de wetgeving aangepast?", somt de financieel adviseur op. "Bij een hypotheek is zo'n gesprek eens in de vijf jaar heel gebruikelijk. Dat zou ook voor je relatie zo moeten zijn."