Stel: je hebt behoorlijk wat geld over. Het op je spaarrekening zetten, levert op dit moment vrijwel niets op door de enorm lage rente. Is investeren in kunst dan op dit moment een slim alternatief, omdat werken meer waard worden? En zo ja: hoe pak je het aan?

Ook in de kunsthandel laat corona diepe sporen na. Meer dan 60 procent van de beurzen werd afgelast. Wereldwijd daalde de omzet in 2020 met 22 procent. Uit het rapport The Art Market 2021 van Claire McAndrew dat jaarlijks door Art Basel wordt uitgebracht, blijkt dat zowel galeries en veilinghuizen een enorme klap hebben gekregen.

Toch is de kunstmarkt volgens Willem Baars, kunstkenner en galeriehouder van Willem Baars Projects, misschien wel sterker dan ooit. "Dat komt vooral doordat geld nu zo goedkoop is. Er wordt enorm veel bijgedrukt en in de economie gepompt door overheden, en daar profiteert de kunstmarkt ook van. Ik krijg mensen binnen die zeggen: een huis heb ik, aandelen heb ik, ik heb wat bitcoins gekocht. En nu wil ik investeren in kunst."

'Aandacht gaat vooral naar aankopen die spectaculair waren'

De trend in investeren in kunst wordt volgens Olav Velthuis, hoogleraar kunstsociologie aan de Universiteit van Amsterdam, aangevuurd door succesverhalen in de media. "Daar gaat de aandacht vooral uit naar aankopen die spectaculair blijken te zijn geweest, werken die voor bijvoorbeeld 1.000 euro gekocht werden en op een veiling voor 100.000 euro van de hand gaan. Het gebeurt, maar kijk je naar de lange termijn, dan blijkt uit studies dat investeren in kunst ontzettend risicovol is."

Volgens Velthuis zijn hiervoor meerdere redenen. "Risicovol investeren kan, maar om dat te compenseren zou er een hoog rendement tegenover moeten staan. Dat is niet zo." De waarde van een kunstwerk ontwikkelt zich namelijk anders dan een aandeel in een bedrijf: een bedrijf kan het goed of slecht doen, maar kunst moet toevallig 'in' zijn om meer waard te worden.

"Daar komt bij dat er hoge transactiekosten zijn voor het kopen en verkopen van kunst. Denk aan een veiling. Van het aan- én verkoopbedrag gaat tussen de 10 en 25 procent af. Daarnaast moet je om die kunst in huis te hebben - zeker bij dure kunst - ook met kosten voor beveiliging en onderhoud rekening houden."

Zie ook: Waarom zijn tweets en digitale kunstwerken ineens miljoenen waard?

Verkopen kan (heel) lang duren

Wil je van een kunstwerk af, dan kost het doorgaans maanden voor het geveild kan worden of een handelaar voor jou een koper vindt. Soms duurt het zelfs jaren voor je kunt verkopen. "Als ik van een aandeel af wil, dan kan dat binnen een halve seconde", aldus Velthuis.

Zijn laatste punt: heel veel kunst kún je helemaal niet meer verkopen. De meeste kunstenaars zijn als het ware eendagsvliegen. "De omloopsnelheid is hoog. Blader door een kunsttijdschrift van twintig jaar geleden en je ziet allemaal namen die allang vergeten zijn. Ik heb een schatting gemaakt: De kans dat nieuw werk van levende kunstenaars nooit meer op de markt terugkomt, is 95 procent," aldus Velthuis.

'Koop werk waar je verliefd op bent'

Daarom adviseert Baars om te gaan voor werken van kunstenaars die zich hebben bewezen. "Dat begint bij minimaal 10.000 euro. Ga voor kunstenaars die al in musea hangen, op veilingen verkocht worden; die tot de canon zijn doorgedrongen."

Er is één groot verschil met andere vormen van investering: je kunt van een kunstwerk een heleboel plezier hebben. Velthuis: "Koop werk waar je verliefd op bent. Verkopen als je geld nodig hebt en het in waarde is gestegen? Fantastisch. Zo niet: dan heb je jarenlang genoten van een kunstwerk."

Daar is Baars het volledig mee eens: "Kunst kan je prikkelen." Hoewel er afgelopen tijd veel geld in omging, zou hij daarom zelf niet snel in een digitaal kunstwerk (een 'non-fungibel token', kortweg NFT) investeren. "Dat is een velletje met een code erop. Daar word ik persoonlijk niet opgewonden van."

Het lijkt wel alsof iedereen belegt. Overweeg jij het ook? Independer legt uit wat het inhoudt (en wat de risico's zijn).