Het verschil tussen arm en rijk groeit, net als online kritiek op de 'rijken'. De hashtag EatTheRich wordt massaal gedeeld. De vraag is of het iets uithaalt, én waar de heksenjacht zal eindigen. Zal het net zo bloederig worden als tijdens de Franse Revolutie, toen de kreet 'eet de rijken' voor het eerst werd geuit?

Het ontvolgen van beroemdheden als Kendall Jenner en Ariana Grande is een trend op TikTok. Deze actie, bedoeld om gefortuneerde influencers financieel een hak te zetten, ontstond begin dit jaar. Dat was vlak nadat men op Reddit massaal aandelen kocht om hedgefondsen onderuit te halen, oftewel: door hun zelfbedachte spel tegen ze te keren.

Op Twitter uit men met de hashtag EatTheRich frustraties over de scheefgroei tussen arm en rijk. Tweehonderd jaar geleden werd deze uitspraak ook al gebruikt: in 1793, in het Franse parlement, op het hoogtepunt van de revolutie.

'Pamfletten waren Twitter-feed van de achttiende eeuw'

Historicus Bart Verheijen schreef een boek over de Franse Revolutie. Hij ziet meer overeenkomsten met de huidige situatie. "In pamfletten, die je kunt zien als de Twitter-feed van de achttiende eeuw, stond allerlei fake news en stonden ook allerlei aantijgingen jegens de elite."

"Je kon erin lezen dat Marie Antoinette dingen zei als: 'Als de armen geen brood meer hebben, dan eten ze toch cake?'", vertelt Verheijen. "Het gevoel van bestaansonzekerheid tijdens deze crisis en daarin totaal niet gesnapt worden door de allerrijksten - dat is vergelijkbaar."

Hoe staat het er eigenlijk voor met de kloof tussen arm en rijk? In januari publiceerde Oxfam Novib het onderzoeksrapport The Inequality Virus. Hierin staat dat het vermogen van de duizend rijkste mensen ter wereld in slechts negen maanden alweer op het niveau van voor de pandemie is, maar dat het meer dan een decennium kan duren voordat de armsten van de wereld de economische gevolgen te boven komen. Hoe komt dat?

"Deels doordat de beurskoersen zich het afgelopen jaar snel hebben hersteld en een groot deel van het vermogen van rijke mensen in aandelen zit", stelt Esmé Berkhout, beleidsadviseur van Oxfam Novib.

"De armsten vangen met deze crisis weer de hardste klappen op. Ze zijn relatief vaker hun baan kwijt en hebben geen of weinig spaargeld. En voor de rijkste landen is het einde van de crisis in zicht, terwijl mensen in ontwikkelingslanden misschien nog twee jaar moeten wachten op vaccinatie. Wij kunnen zo meteen de economie weer opengooien en sneller herstellen."

Hogere belastingen voor multinationals

Een oplossing schuilt volgens Berkhout in het rechtvaardiger maken van belastingen. "Verhoog de vermogensbelasting en belast winstgevende bedrijven zwaarder. Multinationals komen weg met een lage afdracht en dat mag best veranderen, net als het wegsluizen van winsten naar belastingparadijzen."

Zal de aanhoudende volkswoede hierover niet ontaarden in geweld, met een guillotine op de Dam? Historicus Verheijen: "Haha, nee, dat denk ik niet. Maar als het onbegrip tussen beide groepen blijft, duwt dat de samenleving uit elkaar. Er heerst al wantrouwen en onrust."

Ringo Ossewaarde, hoofddocent bestuur, samenleving en technologie aan de Universiteit Twente (UT), denkt dat het wel mee zal vallen. "Denk aan de gele Hesjes en de Occupy-beweging met die tentjes: zij wierpen zich ook op tegen de 1 procent rijken der aarde. Hier stelden die protesten niet zoveel voor."

Ossewaarde stelt dat, hoewel ons land tienduizenden daklozen telt en nog eens tienduizenden gezinnen afhankelijk van de voedselbank zijn, de situatie in Nederland niet te vergelijken is met de armoede in ontwikkelingslanden. "De online heksenjacht op rijken komt ook door verveling, veroorzaakt door de lockdowns. Hele dagen zijn we online, waar sociale platforms worden ingezet om frustraties en psychische pijn te uiten. 'Eat the rich' klinkt heftig, maar of we in Nederland wel echt honger hebben, is de vraag."