Er komen steeds meer bedrijven bij die stellen dat je te veel betaalt voor je energie en dat ze wel een overstap voor je willen regelen. De telefoongesprekken verlopen altijd ongeveer zoals dit recente voorbeeld met 'Jordy':

• Journalist: "Waar heb je mijn nummer vandaan?"
• Jordy: "Van uw contract, mevrouw. Wij hebben jullie energiecontract, omdat wij de overstap voor jullie de vorige keer hebben geregeld."
• Journalist: "Maar ik ben net overgestapt. Dat heb ik zelf geregeld."
• Jordy: "(lange stilte) Ik bedoel dus de vorige keer dat u bent overgestapt!"
• Journalist: "Ik ben nooit op een andere energieleverancier overgestapt via een derde partij. Waar heb je mijn nummer vandaan?"
• Jordy: "Oké. Bij welk energiebedrijf zit u nu dan, mevrouw?"

Je denkt al snel dat dit niet serieus is en dat je gewoon moet ophangen. Is dit altijd het geval als iemand je belt over een energiecontract? Kan het niet ook een serieus bedrijf zijn dat je aan een goede deal kan helpen?

"Nieuwe klanten telefonisch benaderen mag, mits de beller zich aan de regels houdt die daarmee gepaard gaan", zegt Saskia Bierling van Autoriteit Consument & Markt (ACM), die toezicht houdt op onder andere telemarketingbedrijven. Volgens de regels moet de verkoper onder meer duidelijk vertellen waarom zij of hij belt en namens welk bedrijf.

In theorie zou je gebeld kunnen worden door een serieus bedrijf. Maar de typische benadering zoals in het voorbeeld hierboven doet de alarmbellen rinkelen bij Privacy First, een stichting die het recht op privacy en de bescherming van persoonsgegevens monitort.

"Van de consument kan niet worden verwacht dat hij tijdens de korte duur van het telemarketinggesprek de inhoud van de overeenkomst tot zich kan nemen voor hij akkoord gaat", zegt Bierling. "Wanneer het voor de consument niet duidelijk is dat hij bij het klikken op een knop of een link een overeenkomst aangaat en wat de inhoud ervan is, is er volgens de ACM sprake van misleiding. Er wordt dan niet voldaan aan de regels."

"Waarschijnlijk komen ze aan de telefoonnummers via een aangekocht bestand. Omdat de consument eerder ergens een vergelijkingssite heeft gebruikt, bijvoorbeeld. Zelf zegt het bedrijf er niets over", zegt Martijn van der Veen, verwijzend naar het privacystatement van het vermeende energiebedrijf in kwestie. Er bestaat dus wel een privacystatement, openbaar voor iedereen die wil googelen. Maar de inhoud is vaag en verplicht tot niets.

Als we 'Jordy' later terugbellen, krijgen we een ingesproken stem te horen. Het gaat nu over een ander bedrijf dat zich bezig meent te houden met energie. De voicemailbox is vol en je kunt geen bericht achterlaten. Het telefoonnummer levert veel hits op Trustpilot.nl op, met meningen in de trant van: "bijzonder vervelend", "schandalig" en "verkoper liegt over contract".

Volgens deskundigen heb je twee keuzes bij een dergelijke benadering. Je kunt gewoon ophangen, nadat je hebt gezegd dat ze je uit hun bestand moeten halen. Je kunt ook een verdacht gesprek melden bij de ACM. De toezichthouder gaat aan de slag bij ernstige gevallen of als er veel klachten over dezelfde partij binnenkomen.

Privacy First raadt aan "een sport te maken" van het gesprek. Van der Veen: "Vraag om inzage in de data die ze over je hebben, op grond van de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming, red). Als ze onvoldoende antwoord geven op je vragen, zoals: 'Waar hebben jullie mijn gegevens vandaan?', tip dan de Autoriteit Persoonsgegevens."

Vergelijken van energieleveranciers kan bij Independer, zonder dat je gegevens worden gedeeld, en kan je een behoorlijke besparing opleveren.