Het heeft allemaal te maken met het zogeheten urencriterium. De ondernemer moet in het jaar vóór het begin van haar zwangerschapsverlof minimaal 1.225 uur hebben gewerkt in haar bedrijf.

Dan heeft ze recht op de volledige ZEZ-uitkering (zelfstandige en zwanger-regeling): zestien weken het minimumloon. Momenteel is dat 1.615,80 euro per maand.

Zzp'ers kunnen tot twee weken voor de gewenste ingangsdatum een ZEZ-uitkering aanvragen bij het UWV.

Voldoe je als zzp'er pas in het jaar 2019 aan het urencriterium? Dan is het vanaf déze week redelijk veilig om te beginnen met zwanger proberen te worden als je gebruik wil maken van de ZEZ-uitkering, vertelt verloskundige Renske Kuiper bij Geboortecentrum Amsterdam.

"Het is een kwestie van tellen, je bent veertig weken zwanger. Volgens onze manier van rekenen dan", zegt Kuipers. Met "onze manier" bedoelt ze dat verloskundigen veertig weken tellen vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. Een zwangerschap duurt echter maar gemiddeld 38 weken vanaf de bevruchting.

Het is niet helemaal correct hoe ze in de zorg tellen, geeft Kuiper toe: "Vroeger hadden ze geen echo's en toen was dit dus een praktische manier van tellen, en dat is blijven hangen."

Tellen vanaf de bevruchtingsdatum is ingewikkeld en vooral mogelijk voor mensen die de ovulatie bijhouden in een app. Om het overzichtelijk te houden, gebruiken we hier de rekenmethode van verloskundigen. Dat is ook de datum die de zzp'er moet gebruiken om de ZEZ-uitkering aan te vragen.

Als je vandaag (6 mei 2019) zwanger wordt, ben je uitgerekend rond 1 februari 2020. De ZEZ-uitkering moet wel minimaal vier weken vóór de uitgerekende datum ingaan. In dit rekenvoorbeeld wordt dat begin januari 2020.

Loop je dan niet het risico dat je kind in 2019 geboren wordt en je het dan zonder zwangerschapsuitkering moet doen? Niet echt, volgens verloskundige Kuiper.

“De kans dat een vrouw vóór week 38 bevalt, is heel klein in een gemiddelde populatie, als je dus geen bijzondere ziektes hebt. De meeste vrouwen krijgen hun kind in week 41.”

Het gebeurt af en toe dat zwangere vrouwen willen dat de verloskundige de verwachte bevallingsdatum aanpast vanwege de regels van het UWV, vertelt Kuiper. "Dat doen we natuurlijk niet. We moeten doorgeven wat er feitelijk en medisch correct is."

Voor zelfstandigen die worstelen met het urencriterium staat de ingangsdatum van het verlof dus centraal. Het dochtertje van freelance schrijver Marianne van de Werken zou geboren worden op 28 januari 2019.

Ze wist op het moment van aanvragen niet zeker of ze het urencriterium zou halen voor het jaar 2018. Dit kwam door een urenkorting die het UWV kan plakken aan nieuwe zzp'ers die uit de WW komen, wat het geval was bij Van de Werken.

Daarom koos ze ervoor om het zwangerschapsverlof te laten ingaan op 27 december 2018. Op die manier had ze dus recht op de volledige ZEZ-uitkering.

Wat doe je dan als je kind onverwachts op 31 december wordt geboren, en jij vanwege het urencriterium had gemikt op een bevalling in 2020? Dan heb je pech.

Je hebt in dat geval nog wel recht op een ZEZ-uitkering, maar niet meer op een volledige. Hoeveel je krijgt, is afhankelijk van hoeveel winst je hebt gemaakt. Risico blijft dat de uitkering minuscuul kan worden.

"Verder er is geen mogelijkheid tot extra financiële steun (van het UWV, red.) De wet voorziet hier niet in," bevestigt een woordvoerder van het UWV.

Het UWV heeft wel één leuk nieuwtje voor zwangere zzp'ers. Vanaf juli dit jaar hoeven ze geen zwangerschapsverklaring mee te sturen bij het aanvragen van de ZEZ. Hierdoor zal het werk van de instelling makkelijker worden.

Zo'n verklaring moet je wél bij de hand hebben, mocht het UWV achteraf willen checken wanneer je écht zwanger was. De verklaring kan je krijgen via de huisarts of verloskundige.