Een zak appels in de supermarkt toch even nawegen en zelf stickeren kan je zo 10 cent besparen. Braadvet over? Maak er vogelvetbollen van. En wat kun je nog doen met een oud hoofdkussen? Op Facebook wemelt het van de zuinige types die elkaar de hele dag door bespaartips geven. Worden we gelukkiger van zuinig leven?

Vrekken en Consuminderen. Positief Besparen. Supersloebers. Minima's met een Missie: wie op zoek is naar tips om zuinig te leven kan zich uren vermaken met scrollen door deze Facebook-groepen met daarin tienduizenden leden.

Dat zuinige mensen elkaar opzoeken is een uitstekend idee, zegt Victor Lamme, hoogleraar gedragswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, want gierigheid is een karaktertrek waar anderen vaak geen plezier aan beleven.

"Mensen veranderen niet, en vooral gierigheid is een hardleerse karaktertrek. Prachtig als ze zich kunnen begeven in een kudde gelijkgestemden."

Zuinigheid is toekomstdenken

Zuinigheid, of zelfs gierigheid komt voort uit angst, zegt de professor."Wie leeft vanuit angst, heeft behoefte aan zekerheid en probeert daarvoor te zorgen door dingen op te potten. Dat heeft een functie: in tijden van schaarste heb je verzamelaars nodig die een voorraad aanleggen."

"Dat toekomstdenken onderscheidt ons van andere dieren, dus je zou kunnen zeggen dat gierigheid een teken van intelligentie is."

We leven niet in tijden van schaarste maar onzekerheid is er volop, schrijven onderzoekers van het Centraal Planbureau (CPB) deze week in een opiniestuk. Meer werknemers hebben een flexibel arbeidscontract en het aantal zzp’ers is toegenomen.

Ook de koopkrachtstijging van lage inkomensgroepen is duidelijk achtergebleven bij die van hogere inkomensgroepen. De kans op armoede is voor werknemers met een flexibel contract driemaal zo hoog als bij werknemers met een vast contract.

We zijn bovendien een bespaarland, aldus het CPB. "Traditioneel gaat Nederland bij de eerste tekenen van tegenspoed in de stand van bezuinigen en hervormen. Dit heeft wel een prijs. De onzekerheid neemt verder toe, bezuinigingen dempen de toch al lage groei, het welbevinden krijgt een knauw."

Bang voor armoede

Stijgende energieprijzen, een tegenvallend loonstrookje, hogere supermarktprijzen: de overheid beloofde Nederland er flink op vooruit te gaan. Voor veel mensen voelt dat niet zo, en dat veroorzaakt die angst, zegt de gedragswetenschapper.

In ons brein, aldus Lamme, weegt angst zwaarder dan de zoektocht naar plezier. Dus de meesten van ons smijten niet zomaar geld over de balk in onzekere tijden. Anderzijds zijn we niet slim genoeg om dat vol te houden.

"Bijna niemand spaart zelf voor z'n pensioen, en als je mensen de keuze geeft: nu 1.000 euro krijgen of over twee jaar 2.000 euro, kiest bijna iedereen voor nu 1.000 euro."

'Ik verhuurde mijn huis en sliep gratis in hostels'

Tenzij je écht gierig bent. De vrek van de eeuw, zo noemt Alexander van Dijl zichzelf. Hij betaalt nooit ergens de volle prijs voor en heeft tientallen trucjes om geld te besparen. Van Dijl koopt binnenkort zijn tweede huis van al zijn bespaarde geld.

"Ik heb een eigen huis in Utrecht en dat heb ik anderhalf jaar lang via Airbnb onderverhuurd. Ik sliep in het vakantiehuisje van mijn moeder, en op slaapzalen in hostels. Ook dat pakte ik weer slim aan: door klusjes te doen voor de hosteleigenaren mocht ik er gratis slapen."

Van Dijl heeft zijn bonuskaart gekoppeld aan zijn Airmiles-kaart, de code online gezet en uitgeprint en laat wie het maar wil zijn bonuskaart gebruiken. Resultaat: enorm veel Airmiles-punten. Hij reist praktisch gratis door heel Nederland, door een bug in het NS Flex-abonnement.

Op bonusartikelen van de Albert Heijn mét ook nog een 35 procent-sticker wordt de korting van het bonusbedrag gehaald, waardoor zijn boodschappen belachelijk goedkoop zijn.

De beste vrekkentruc: betaal alles contant

De beste truc, zegt Van Dijl: betaal alles altijd contant. "Mijn vriendin en ik hebben zes jampotjes en pinnen één keer per week. We stoppen bedragen in de potjes voor uit eten gaan, boodschappen, spontane acties, en dergelijke. "

"Alles betalen we contant, dus we geven nooit meer uit dan gepland. Ik heb het eens een maand getest met pinpas. Ik gaf 1.000 euro meer uit in die maand."

Of Van Dijl wordt gedreven door angst en onzekerheid? Nee, zegt hij met stellige overtuiging. "Ik heb een prachtige toekomst dankzij mijn gierigheid. Ik ga dit jaar een tweede huis kopen én trouwen. Mijn eerste huis verhuur ik dan weer aan expats en dan hebben we een volledig derde inkomen."