Een kilometerheffing voor personenauto's op drukke wegen en alleen in de spits, is gunstig voor de welvaart.

Dat concluderen het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een maandag gepubliceerd rapport.

Een heffing van 11 eurocent per kilometer is zowel rendabel bij hoge als lage economische groei, maar is in de praktijk lastig uitvoerbaar.

Volgens het rapport is het voor automobilisten ook verwarrend om alleen extra te laten betalen op bepaalde tijdstippen en op bepaalde wegen. 

Eenvoudiger

Een eenvoudigere manier van kilometerheffing, waarbij wegggebruikers 5 cent per kilometer betalen op alle hoofdwegen in de Randstad, Gelderland en delen van Noord-Brabant, heeft minder effect.

Volgens de onderzoekers levert dit alleen meer welvaart op bij hoge economische groei. "Bij het huidige fileniveau wegen de voordelen van deze variant niet op tegen de nadelen", schrijft het CPB.

Vaste vergoeding

Een derde variant die werd onderzocht, is een heffing van 7 cent per kilometer voor alle ritten. Daardoor zijn er volgens het rapport minder files, neemt de verkeersveiligheid toe en is er minder uitstoot van schadelijke gassen, maar neemt het totale autoverkeer met 15 procent af.

Die afname heeft "substantiële welvaartsnadelen, zowel voor de mensen die het betreft als voor de samenleving als geheel", aldus het CPB. Daarbij dalen accijnsinkomsten voor de overheid als de auto vaker thuis blijft staan. 

Deze vorm wordt volgens het CPB en PBL pas rendabel als de filevorming twee keer zo hoog is als nu. Voor alle varianten geldt dat de kosten voor de kilometerheffing kunnen stijgen door privacy- en fraudeproblemen.

Vreemd

Bij de kilometerheffing betaal je naar gebruik, die prikkel ontbreekt in Nederland, zegt KNV-directeur Ad Toet in een reactie tegen NU.nl. Hij vindt het scheef dat er in het openbaar vervoer en in taxi's wel meer wordt betaald als het aantal kilometers toeneemt.

Dat overige weggebruikers meer benzine verbruiken en dus ook meer accijns betalen, noemt Toet slechts een deel van de rekening.

Overigens geldt de kilometerheffing niet voor de meeste vervoersbedrijven die bij KNV zijn aangesloten. Toet schat dat de invoering van (gedeeltelijk) rekeningrijden "een bescheiden effect" heeft voor de winst van het beroepspersonenvervoer, "maar het is er wel". 

Tegen

Eurocommissaris voor Verkeer, Violeta Bulc, liet begin dit jaar weten te broeden op een Europees systeem voor tolheffing op personenauto's. 

Het kabinet is tegen zo'n plan, zei staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) destijds.