Naar schatting 2 tot 4 van de huidige 7 miljoen vierkante meter ongebruikte kantoorruimte staat structureel leeg, waarschuwt DNB in zijn halfjaarlijkse Overzicht Financiële Stabiliteit.

De toezichthouder wil de groeiende risico's die de vastgoedsector veroorzaakt voor de banken en verzekeraars beter in kaart brengen. De financiële sector heeft voor ongeveer 80 miljard euro aan vastgoedleningen in Nederland uitstaan.

"Het gevaar is dat leningen niet worden terugbetaald en in onderpand gegeven vastgoed in waarde daalt", stelt DNB. Uit een steekproef blijkt nu dat een kwart van alle vastgoedleningen een zogeheten loan to value-ratio heeft van meer dan honderd procent ten opzichte van het onderpand. Oftewel, de lening heeft een hogere waarde dan die van het kantoorpand of de winkel zelf.

DNB noemt die bevinding opvallend, "omdat de waarderingen deels gedateerd zijn en dus niet de laatste ontwikkelingen op de markt weerspiegelen".

Door de momenteel lage rentes en veel economische onzekerheid bestaat volgens DNB het gevaar dat verliezen vooruit worden geschoven. Ongeveer dertig procent van de bancaire vastgoedleningen loopt dit jaar of in 2013 af, terwijl ongeveer de helft een looptijd heeft tot 2015 of later.

De centrale bank waarschuwt dat banken en verzekeraars de waardering van het onderpand op orde moeten brengen en verliezen op leningen tijdig onderkennen. "Financiële instellingen moeten vermijden dat de boekwaarde van vastgoed gedurende lange tijd afwijkt van de reële waarde."

DNB waarschuwde in februari al dat de vastgoedsector de derde financiële crisis dreigt te worden. "Vastgoed is een probleem voor de sector door het structurele overaanbod aan kantoren en winkelpanden. Er is minder behoefte vanwege het nieuwe werken en het internetwinkelen'', stelde directeur toezicht Jan Sijbrand.