"En door bij zijn volle verstand vast te houden aan zijn woorden maakt hij zijn optreden van afgelopen woensdag nog erger", aldus de PvdA-voorman.

"Hij hitste daar een zaal op om een groep Nederlanders weg te wensen. Dat heeft terecht een golf van afschuw veroorzaakt. Zolang Wilders doorgaat met zijn haatpolitiek zal de PvdA in het geweer blijven komen. Nederlanders moeten weten dat zij veilig zijn in dit land en erbij horen, ongeacht hun afkomst.''

Wilders had volgens VVD-fractieleider Halbe Zijlstra "de kans een stapje terug te doen", maar: "ik constateer dat hij dat niet heeft gedaan. Sterker nog: hij heeft alleen maar onderstreept dat hij blijft bij wat hij gezegd heeft."

Daarbij geeft hij volgens Zijlstra "de hele wereld de schuld, de media voorop. Hij haalt er nu die zogenaamde drieslag over Marokkanen bij: migratie beperken, remigratie bevorderen en het uitzetten van criminelen. Maar dat was niet wat hij deze week in dat café stond te brullen. Met een partij met dergelijke opvattingen gaan wij dus niet samenwerken. De deur zat al dicht en is nu nog dichter komen te zitten.''

''De woorden van Wilders zijn voorspelbaar", reageert D66-leider Alexander Pechtold. "Ik vind het verschil met de afgelopen zeven jaar niet zo heel groot, al is er wel weer een grens overschreden. We zullen hem blijven confronteren met het feit dat niet alleen zijn verhaal niet klopt, maar dat hij ook geen leiding kan geven en geen oplossing heeft en als hij ergens mag besturen er een zootje van maakt."

"Ik zie veel collega's nu opeens heel stevig reageren, terwijl hij de afgelopen zeven jaar altijd deze toon heeft gehad. Alleen: nu scandeerde ook zijn aanhang het. Maar ik vind dat je mensen in een democratie nooit de democratische rechten mag ontnemen. Dat is nou juist waar we tegen strijden. Een cordon sanitaire, zoals in België gebeurd is rond het Vlaams Blok - ik denk dat dat hem uiteindelijk alleen maar verder isoleert en de slachtofferrol vergroot."

CDA-leider Sybrand Buma vindt dat Wilders opnieuw bewijst dat hij "een ruziemaker is die overal gedoe achterlaat en altijd van alles anderen de schuld geeft". Met zijn optreden deze week is Wilders volgens Buma de aanstichter van maatschappelijke onrust en de tweespalt in zijn eigen partij.

"Een ruziemaker die verdeeldheid zaait, zal verdeeldheid oogsten en gaat Nederland echt niet beter maken", aldus Buma. "Dat lukt alleen als we er samen de schouders onder zetten. De enigen met wie Wilders nog samenwerkt, zijn de antisemieten van het Front National. Hij begint inmiddels steeds meer hun stijl te kopiëren.''

Overzicht: Uittocht bij de PVV

Alles over de onrust rond de PVV in ons dossier