Wie kijkt naar de ontwikkeling van de GTA-serie, ziet hoe steen bovenop steen is gelegd, met daaronder een onverwoestbaar fundament, een open spelwereld.

Met elk deel werd ons geheugen en richtingsgevoel weer op de proef gesteld en met GTA 5 staat de grootste uitdaging tot nu toe voor de deur. Dat wordt wel duidelijk tijdens een preview die uitgever Rockstar geeft van de nieuwe game.

Als één van de hoofdpersonen, Franklin, uit een helikopter duikt, gaat het razendsnel, maar in de vrije val spotten we een bergketen en onder ons een woeste rivier met schuimende koppen die zichzelf een weg door het landschap heeft gesneden.

In de verte stijgt een vliegtuig op van een militaire basis. Links glinstert in de ochtendzon een dijende oceaan. We voelen ons even heel klein. De oceaan zakt weg achter de bergtoppen, maar een nieuwe wereld heeft zich ondertussen geopenbaard. Op een zandweg nog ver onder ons zien we hoe op dirt bikes wordt gereden. Stipjes met hengels zijn aan het vissen.

Half verscholen achter een bergtop licht een stad op. Franklin zet een foutloze landing in, en plots staan we in the middle of nowhere, in die ongekend grote open wereld.

Maar GTA 5 moet meer bieden dan simpelweg een spelwereld die 'groter dan ooit tevoren' is. Het moet een rijkere spelwereld zijn waarin ontdekking centraler komt te staan en waar spelers zichzelf nog makkelijker in gaan verliezen. Afgesloten delen, die zich pas openen nadat een stuk van het verhaal is gevolgd, zijn verleden tijd. Dat principe was ook simpelweg niet houdbaar met drie speelbare personages.

Verder mag je tot de verkenbare plekjes nu ook de wondere onderwaterwereld rekenen. Hierbij wordt de onderzoekende speler wederom beloond. Schatten en scheepswrakken liggen over de bodem bezaaid.

Rockstar heeft ook de dynamische evenementen van Red Dead Redemption meegenomen naar GTA 5. We zien hoe Michael over straat loopt en toevallig een dame tegenkomt die haar schreeuwend vanachter een filmtrailer om hulp vraagt. Michael is niet te beroerd om de narcistisch ingestelde beroemde dame langs een stel wel erg opdringerige paparazzo te begeleiden in een dure sportwagen.

Rockstar wil de speler op elk moment zoveel mogelijk opties bieden en haast ongemerkt dingen laten ontdekken in de spelwereld. Maar de uitgever legt de lat hoger dan simpelweg de wereld volstoppen met wat simpele opdrachtjes. Het wil de grens tussen hoofdverhaal en zijmissies langzaam vervagen voor de speler.

Hierbij gaat geld een centrale rol spelen. In GTA 4 kon Nico Bellic nog virtueel miljonair worden terwijl ie stug bleef mekkeren over ‘zijn zware bestaan’. Dat lijkt bij GTA 5 van de baan. Geld moet echt verdiend worden en vormt een centraal thema van de game.

De noodzaak hiervan bereikt zijn climax in de zogeheten Heists. Je voert dan niet alleen de daadwerkelijke kraak uit, maar dient ook alle nodige voorbereidingen te treffen. Vlucht- en ramauto’s moeten worden gestolen en er horen natuurlijk ook mooie workoutfits bij. Als beloning voor het harde werk ontvang je een grote som geld, maar niet voordat je tientallen agenten van de huid hebt gehouden en half Los Santos in puin hebt gelegd.

Ook bij de verhaalvertelling zien we dat GTA 5 op meer mikt dan simpelweg schaalvergroting. Met drie gelaagde hoofdpersonages heeft Rockstar meer dan ooit de mogelijkheid om een groepsdynamiek te creëren.

Binnen een oogopslag, in een enkele scène, weet Rockstar direct de verhoudingen te schetsen. Duidelijk is dat voormalig bankrover Michael het altijd voor de wind is gegaan en dat Trevor zijn jaloersheid eigenlijk alleen kan bedwingen door in zijn doen en laten destructief te werk te gaan. Dit terwijl de veelbelovende Franklin hiertussen staat en het ongewone cement tussen de twee oudere prima donna’s vormt.  

Deze gespannen verhouding zorgt er ook direct voor dat een bankroofmissie voelt als een gewapende vrede, waarin alle drie de mannen elkaars specialiteit respecteren. En dat elke specialiteit ten volste wordt benut. Trevor heeft met een bazooka en sluipschuttersgeweer het grove geschut in huis, terwijl Franklins rijkunsten worden ingezet op de juiste momenten. En uiteraard voert Michael het woord en geeft hij aanwijzingen.

En zo vertaalt de groepsdynamiek zich ook direct naar hoe je GTA 5 gaat spelen. Met Trevor sta je op de uitkijk en hoor je hoe Michael iedereen maant de aandacht erbij te houden. Trevor spot de te overvallen geldwagen en geeft dit door, waarna Franklin en Michael samenwerken om de geldwagen te blokkeren met een vuilniswagen en direct van de zijkant te rammen.

Bekijk een trailer van GTA V:

Door de drie verschillende personages lijkt de complexiteit wellicht niet te handhaven, maar het tegendeel blijkt waar. Doordat Michael, Trevor en Franklin een eigen rol te spelen hebben, zijn ze ook logischer te plaatsen binnen elke scène. GTA 5 is geen grote egotrip meer waarin één personage tot alles in staat is. In plaats daarvan heb je te maken met drie mannen van vlees en bloed die tot op bepaalde hoogte alles voor elkaar doen, waardoor ze veel geloofwaardiger overkomen.

Deze review is afkomstig van Gamer.nl