Miljardendeal bij begroting, maar wat levert dat de formatie op?
"Het was een dure avond, maar uiteindelijk is er niets gekocht", vat een D66'er het samen.
Een bittere constatering. Twee lange dagen werd er gedebatteerd over de begroting die VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hadden opgesteld. De oude coalitie had logischerwijs weinig nieuwe plannen voor volgend jaar, omdat het kabinet demissionair is.
De hoop op samenwerking was vooral gevestigd op wat het "politieke midden" is gaan heten. Naast de eerdergenoemde vier partijen horen daar ook GroenLinks en PvdA bij.
"Ik hoop echt dat we hiermee een stap vooruit zetten", zei Hermans donderdagnacht, toen zij haar vertimmering van 2 miljard euro presenteerde. "Niet alleen op de begroting en niet alleen voor 2022."
'Wie kan tegen extra geld voor koopkracht zijn?'
Momenteel praten VVD, D66 en CDA over de mogelijkheden van een minderheidskabinet. Zakendoen met andere partijen wordt dan gemeengoed. Het akkoord smaakte naar meer, vond Hermans. "Op deze manier met elkaar samenwerken is wat mij betreft de manier waarop we hier ons werk doen."
Maar PVV-leider Geert Wilders had al snel door dat het een pyrrusoverwinning was. "Wie kan tegen extra geld voor koopkracht en salarissen zijn?", hield hij Hermans voor. "Logisch dat je daar steun in deze Kamer voor krijgt."
Uiteindelijk stemden 149 Kamerleden voor en een (Sylvana Simons van BIJ1) tegen.
'Gaan niet zomaar voor alle begrotingen stemmen'
En dus is er scepsis. "Ze hebben geen steun van ons gekocht", klinkt het bij de linkse partijen. De komende maanden worden de begrotingen van alle ministeries apart behandeld. "Wij gaan nu natuurlijk niet zomaar voor alle begrotingen stemmen", is daar de opvatting.
Bij GroenLinks en de PvdA denken ze dat een minderheidscoalitie sinds deze week nog onaantrekkelijker is geworden. "Het kost veel geld en levert veel gedoe op", valt daar te horen.
Maandenlang probeerden de twee linkse partijen de onderhandelingen te starten met VVD, D66 en CDA. Maar VVD en CDA willen niet met twee linkse partijen samen in een coalitie.
PvdA en GroenLinks willen weer niet zonder elkaar. Zo zit de formatie al maanden muurvast en lijkt een minderheidscoalitie de enige uitweg.
GroenLinks-leider Jesse Klaver gaf woensdag tijdens het debat al een signaal af. Zijn partij zal de landbouwbegroting niet steunen als er geen oplossing voor het stikstofprobleem is.
VVD levert veel in en krijgt weinig terug
Het moet een flinke tegenvaller voor de VVD zijn. Die partij heeft de afgelopen week het meest moeten inleveren. Er gaat geld naar linkse thema's die worden betaald op een manier waar de liberalen doorgaans niets van moeten hebben, constateert een ingewijde.
Neem bijvoorbeeld de verhuurderheffing, de extra belasting voor woningcorporaties. De VVD is een van de weinige partijen in de Kamer die er niet van af wil. Toch wordt er 500 miljoen euro uitgetrokken om die belasting af te bouwen. Zo krijgen corporaties meer financiële lucht om huizen te bouwen en de huren te verlagen, is de gedachte.
Het geld komt deels van een inmiddels geschrapte belastingkorting voor bedrijven, de BIK-regeling. Dat was een omstreden instrument dat op een gegeven moment alleen nog door de VVD in het parlement werd verdedigd.
Eveneens opmerkelijk: er wordt ook geld vrijgespeeld door het begrotingstekort op te laten lopen. Liberalen gruwen doorgaans van het laten verslechteren van de overheidsfinanciën als dat niet noodzakelijk is.
Het ultieme voorbeeld is de verhoging van het salaris voor het zorgpersoneel, die deels wordt gefinancierd via een hogere winstbelasting voor grote bedrijven. Ook dat is niet terug te vinden in het VVD-verkiezingsprogramma en komt direct uit de koker van links.
'Miljardendeal heeft geen politieke waarde'
VVD-leider Mark Rutte was dinsdag tijdens Prinsjesdag optimistisch over een doorbraak in de formatie. "Dat baseer ik op de contacten die ik achter de schermen heb", zei hij tijdens een persgesprek.
Hij zei ook te weten wat hem te doen staat als leider van de verkiezingswinnaar. "De grootste partij doet altijd de grootste concessies. Daar hoeft niemand bang voor te zijn."
De 2 miljard euro lijkt in ieder geval voor de VVD een grote concessie. Het is alleen de vraag of het ook de aanleiding is voor de gewenste samenwerking, of dat nou in een minderheids- of meerderheidscoalitie is. "Politiek heeft het geen waarde", was de niet zo hoopvolle conclusie van een betrokkene.
NUjij: Uitgelichte reacties