De nieuw gekozen Tweede Kamer maakt zich volgens oud-informateur Herman Tjeenk Willink afhankelijk van het demissionaire kabinet doordat partijen niet urgent aan de slag gaan met de kabinetsformatie. De oud-informateur vindt het zorgelijk dat de Kamer zich hiermee in feite buitenspel zet, laat hij weten in actualiteitenprogramma Buitenhof.

Tjeenk Willink werd begin april aangesteld als informateur. In die rol sprak hij met de leiders van de zeventien fracties uit de Tweede Kamer om te horen welke kant de formatie wat hen betreft op zou moeten.

De Kamer sprak in een motie uit dat het demissionaire kabinet al aan de slag kan met beleid om uit de coronacrisis te komen, en ook de begroting voor 2022 zal vrijwel volledig door het kabinet-Rutte III worden opgesteld.

Meer dan honderd dagen na de verkiezingen gaan VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag een "document op hoofdlijnen" schrijven om de formatie uit het slop te trekken. Maar haast wordt in politiek Den Haag niet meer gemaakt, ziet Tjeenk Willink, en dat is volgens hem zorgelijk.

Dat de Kamer zichzelf in feite buitenspel zet, "kan ik alleen maar verklaren door het feit dat partijen zo naar binnen zijn geraakt, en zo geconcentreerd zijn geraakt op onderlinge verhoudingen, dat ze daar ook niet meer uitkomen", aldus Tjeenk Willink. Het gevolg is volgens hem "verwaarlozing van de democratische rechtsorde".

'Politiek holt zijn eigen functie uit'

Wat volgens Tjeenk Willink gebeurt is dat de "politiek zijn eigen functie uitholt en dat het wordt overgenomen door anderen". Hij noemt de Sociaal- Economische Raad (SER) als voorbeeld, die recent met een ingrijpend voorstel kwam om de arbeidsmarkt te hervormen. Het is volgens hem geen goede ontwikkeling als de politiek achter de feiten aanloopt, en daardoor moet aansluiten bij plannen van niet-politieke organisaties.

Tjeenk Willink noemt het daarnaast spijtig dat zijn opvolger, Mariëtte Hamer, moest onderzoeken welke partijen straks kunnen gaan formeren. De vraag 'wie is wie' is volgens hem een "een alibi, een vluchtweg". Tjeenk Willink: "Als je zegt: de concentratie moet liggen op de inhoud, is het verstandig om je daartoe te beperken." Ook in het debat over het verslag van Mariëtte Hamer, zijn opvolger als informateur, kwamen inhoudelijke punten nauwelijks aan de orde. Dat is "op zijn minst merkwaardig", aldus Tjeenk Willink.