De zes partijen die nu nog een rol spelen in de formatie, gaan vrijdag voor het eerst gezamenlijk langs bij de informateur. Mariëtte Hamer ontvangt de partijleiders van VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie aan het einde van de middag, maakt de woordvoering rond de kabinetsformatie donderdag bekend.

De afgelopen weken kwamen in wisselende samenstellingen Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA), Lilianne Ploumen (PvdA), Jesse Klaver (GroenLinks) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) langs.

Steeds benadrukten ze dat er gesprekken over de inhoud werden gevoerd, maar feitelijk staat de formatie stil. "Er wordt al een maand of drie niet onderhandeld", zei Klaver donderdagmiddag nog nadat hij samen met Rutte op gesprek was bij Hamer.

Rutte liet na afloop weten dat er nu ook door Hamer wordt gekeken om tot "een een denkbare oplossing" te komen over welke partijen met elkaar willen gaan onderhandelen. Maar benadrukte hij met klem, het gaat om een "heel voorzichtige eerste stap."

Partijen komen er nog niet uit

Want de formatie is op de wie-met-wie-vraag vastgelopen. Rutte en Hoekstra willen niet met twee linkse partijen gaan onderhandelen. Dat is getalsmatig niet nodig en zij vinden daarnaast dat de partijen onderling te veel van elkaar verschillen.

PvdA en GroenLinks willen weer niet zonder elkaar in een coalitie stappen om een zo links en progressief mogelijk geluid te laten horen. Die belofte spreken de partijleiders al sinds november vorig jaar uit.

Kaag wil ook een zo progressief mogelijk kabinet en wil juist wel met GroenLinks en PvdA gaan onderhandelen. De ChristenUnie is de favoriet van Rutte en Hoekstra, maar dat ziet Kaag vanwege medisch-ethische vraagstukken niet zitten. Bovendien heeft Segers steeds gezegd dat hij voor zichzelf geen plek ziet in een nieuwe coalitie. Daarmee is de impasse compleet.

Haast naar de achtergrond verdwenen

Er is in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen steeds gehamerd op een snelle formatie zodat er beleid gemaakt kan worden om uit de crisis te komen.

Hamer kijkt ook naar herstelbeleid voor de korte termijn, zoals de Kamer dat aan haar vroeg, maar de urgentie om snel met plannen te komen lijkt steeds verder weg te zakken. Rutte liet twee weken geleden al weten dat het huidige, demissionaire kabinet de noodzakelijke beslissingen kan nemen.

Dat gebeurt ook al met de steunpakketten voor werknemers en ondernemers waarmee miljarden gemoeid zijn. Die kabinetsaanpak kan op brede steun in de Kamer rekenen.

Begin april was de vertrouwenscrisis rond Rutte ook een belangrijke oorzaak voor de vertraging, maar dat probleem lijkt naar de achtergrond verdwenen.

Economie herstelt ook zonder kabinet

De economie herstelt sowieso sneller dan verwacht, concludeerde De Nederlandsche Bank (DNB) nog onlangs. Ook dat tempert de haast om nieuw beleid te maken een beetje.

Maar er zijn nog wel genoeg onderwerpen die niet al te lang kunnen wachten. In eerste instantie gaat het dan om klimaat en stikstof waar de overheid aan rechterlijke uitspraken moet voldoen.

Ook moeten er belangrijke beslissingen worden genomen op het gebied van de woningbouw om het nijpende tekort aan betaalbare huizen aan te pakken en moet er nagedacht worden over de problemen op de arbeidsmarkt, zoals de positie van flexwerkers.

Eigenlijk moest Hamer op 6 juni al haar eindverslag inleveren bij de Tweede Kamer zodat erover gedebatteerd kan worden, maar die deadline is niet gehaald. Het is nu de vraag of de samenstelling die vrijdag op bezoek komt bij Hamer, een doorbraak kan forceren.