Het bombardement – Ate de Jong
Dat is natuurlijk een beetje ongepaste woordspeling, maar je krijgt dan ook niet het gevoel dat de nieuwe film van Ate de Jong (Een vlucht regenwulpen, In de schaduw van de overwinning) recht doet aan de achthonderd mensen die het leven lieten bij het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940.
Die dramatische gebeurtenis is in deze film niet meer dan het decor voor een oubollige liefdesgeschiedenis.
Gaten in mijn sokken
Dit is het verhaal van Vincent de Graaf (Jan Smit) en Eva von Heerle (Roos van Erkel). Hij is een jonge bakkersknecht en bokser. Zij is de dochter van Duitse ouders en verloofd met de rijke Rotterdamse industrieel Dirk Lagerwaard (Pieter van der Sman). ‘Eva leefde in luxe, ik met gaten in mijn sokken.’ Ze zijn op slag verliefd.
Omdat de nazi’s Nederland zijn binnengevallen, zijn Eva’s Duitse ouders vastgezet in Doesburg. Vincent, die graag met zijn zieke broer Chris (Mike Weerts) naar Amerika zou reizen, kan wel wat geld gebruiken en belooft ze tegen betaling op te gaan halen. Tot zijn verrassing springt Eva ook in de auto.
Zo begint een lange rit door Nederland. De twee leren elkaar beter kennen (vooral wanneer ze overnachten in de schuur van een religieus boerengezin) en overleven samen de Duitse patrouilles. Ondertussen wordt duidelijk dat Eva’s aanstaande huwelijk slechts een liefdeloze affaire is. Kan Vincent haar nog op tijd op andere gedachten brengen? De ceremonie staat gepland op, precies, 14 mei 1940…
Gesloten voor particulieren
Het is dus (lang) wachten op het bombardement en die scène duurt uiteindelijk maar een minuut of tien. Een idee van het leed dat de bommen aanrichtten krijg je nauwelijks. De aandacht gaat niet uit naar de Rotterdammers, maar naar de confrontatie met Dirk, een clichématige rijke slechterik met clichématige sigaar.
Over de Duitse inval en het waarom van het bombardement, worden we slechts mondjesmaat ingelicht door een voice-over of door bespottelijke zinnetjes als: ‘De Grebbelinie is gesloten voor particulieren.’ Kennelijk had de binnenvallende Wehrmacht nog wel tijd om een bokswedstrijd met Vincent te organiseren. En als hij wint, mogen ze doorreizen. Sportief van die Duitsers.
Puinhoop
Het is bijna niet te geloven, hoe een boeiend onderwerp als het bombardement zo ten onder kan gaan in ongeloofwaardige scènes, kromme dialogen en half uitgewerkte melodramatische ideetjes: het conflict tussen rijk en arm, de ziekte van Chris, Eva’s gehandicapte broertje… werkelijk niets raakt of overtuigt.
Jan Smit dekte zich in de media vooraf al in tegen negatieve recensies op zijn acteerdebuut. Schrale troost voor hem, maar zijn tegenspeelster is minstens even houterig en het bij vlagen lachwekkend slechte scenario is een veel groter probleem. Een smeulende puinhoop.
In 114 zalen