Het jaarlijkse prijzencircus is voor Cate Blanchett inmiddels gesneden koek. Haar hoofdrol in Tár zorgde onlangs voor een achtste Oscar-nominatie; het resultaat van een veel langer traject. Sinds de wereldpremière in Venetië, afgelopen september, reist Blanchett de wereld over om uitleg bij de film te geven. Dat zijn lange dagen, propvol interviews waarin grotendeels dezelfde vragen worden gesteld.

Maar de actrice heeft dat er graag voor over, om op te vallen tussen alle concurrenten. "Sinds de pandemie zijn er zoveel interessante en unieke films uitgekomen", vertelt Blanchett aan NU.nl. "In het awardseizoen worden ze allemaal op hetzelfde buffet gegooid en vergeleken. Het is alsof je sinaasappels met rood vlees gaat vergelijken."

"Voor ons is de grootste uitdaging om mensen naar de kleine filmhuizen te krijgen zodat ze een film als Tár gaan bekijken. De awards zijn prachtig, maar dat is niet wat mij motiveert. Ik denk dat dit voor alle acteurs, regisseurs en andere filmmakers geldt."

De route naar grote prijzen begint met zichtbaarheid, vertelt Frans van Gestel. In 2021 was hij als coproducent betrokken bij de Deense Oscarwinnaar Druk. Dit jaar heeft hij een ijzer in het vuur met de Belgische inzending Close.

"Die zichtbaarheid draait in de eerste plaats om kwaliteit", vertelt Van Gestel. "Vrijwel alle winnaars van beste internationale film zijn begonnen op een groot festival. Als je daar een prijs wint, kom je onder de aandacht van Amerikaanse distributeurs en de wereldpers. Zo heb je een basis waarmee je verder kunt in de Verenigde Staten."

Zo'n traject kost veel geld. Net als Blanchett reist Close-regisseur Lukas Dhont de wereld over. Dat gaat maandenlang door, dus lopen de reis- en verblijfkosten hoog op. En dat is niet het enige waar het budget aan opgaat.

"Een lokale publicist is ook heel belangrijk", vertelt de producent. "Je wilt de mensen bereiken die voor de Oscars mogen stemmen. Daar horen advertenties, screenings en etentjes bij. Een campagne voor beste internationale film begint bij tweeënhalve ton, als je het serieus wil aanpakken." Een campagne voor die Oscar-categorie kan zelfs oplopen tot ruim een half miljoen euro.

Soms nemen acteurs het heft in eigen handen. Zo meldde Carice van Houten zich in 2019 zelf aan om kans te maken op een Emmy, voor haar rol in Game of Thrones. Ze werd inderdaad genomineerd. Melissa Leo ging in 2011 nog een stapje verder. Ze plaatste een paginagrote foto van zichzelf in The Hollywood Reporter met het verzoek om haar rol in The Fighter te overwegen voor een Oscar-nominatie.

Het gaat er ook wel eens minder zuiver aan toe. Toen er misbruikgeruchten rondgingen over kanshebber Casey Affleck, verspreidden zijn concurrenten naar verluidt de roddels verder (zonder succes). En producent Nicolas Chartier stuurde in 2009 een mail rond om op The Hurt Locker te stemmen, "in plaats van op een film die 500 miljoen heeft gekost". Op die manier probeerde hij concurrent Avatar in een kwaad daglicht te stellen. Chartier was niet meer welkom op het Oscar-gala, maar The Hurt Locker won uiteindelijk wel de belangrijkste prijzen.

Met dit soort zelfpromotie moet je voorzichtig zijn, want je kunt ook de hoon van Hollywood over je heen krijgen. Acteur Chill Wills is daarvan het schoolvoorbeeld. Zijn overijverige publicist liet in 1961 een advertentie plaatsen om lezers te laten stemmen op het waargebeurde The Alamo. "De cast van The Alamo bidt harder dan de echte Texanen voor hun levens, om Chill Wills een Oscar te laten winnen", stond er paginagroot. Wills kon de prijs vervolgens op zijn buik schrijven.

Een van de bekendste en succesvolste strategen voor filmprijzen was producent Harvey Weinstein. Hij onderzocht bijvoorbeeld waar stemmers zich precies bevonden. Vervolgens hield hij screenings op hun vakantielocatie, of in een zorginstelling voor gepensioneerde filmmakers.

Toen hij Silver Linings Playbook promootte, een film over een man met een bipolaire stoornis, regelde hij dat hoofdrolspeler Bradley Cooper in het Witte Huis kon spreken over mentale gezondheid. En ook voor de immigrantenfilm Lion vond Weinstein een handig haakje: dankzij het inreisverbod van Donald Trump zou een van de acteurs misschien nooit meer naar Amerika kunnen komen.

Kosten noch moeite worden gespaard om films kans te laten maken op een Oscar. Heb je succes, dan kan dat ook daadwerkelijk meer geld opleveren. Denk aan meer bioscoopbezoekers, of een hoger salaris bij toekomstige projecten. Maar met bijna tienduizend stemmers en heel veel concurrentie, blijft het een gok. Is het dan al dat geld wel echt waard?

"Soms wel, soms niet", zegt Van Gestel. "Bij Close vind ik het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen hem zien, in deze gepolariseerde tijd. Bovendien is het heel waardevol voor de carrière van Lukas Dhont. Toekomstige films kan hij nu veel makkelijker financieren. Dus in dit geval is het het zeker waard."