De kans is groot dat Nederlandse filmmakers komende zomer massaal weer aan het werk gaan. Maar hoe ziet de filmwereld er na corona uit? Volgens Anton Scholten, voorzitter van de Beroepsvereniging van Film- en Televisiemakers (NBF), is er sprake van een stuwmeer van niet-uitgebrachte films.

Tijdens de eerste lockdown in april en mei vorig jaar zag Scholten hoe alle opnames binnen een paar dagen helemaal stilvielen.

"In juni is men toen weer begonnen, omdat er een protocol was opgesteld waar filmmakers zich aan moesten houden wilden ze kunnen filmen. In Nederland worden filmopnames op dit moment gezien als noodzakelijk werk. Tot honderd man mag je bij elkaar brengen, mits je je aan de maatregelen houdt."

Maar er tekende zich een groter probleem af. Bioscopen waren vorig jaar aanvankelijk geopend voor een beperkt publiek, maar gingen daarna helemaal dicht. Waarom zou je dus films maken, als niemand ze kan zien?

Nu de coronavaccinaties van start zijn gegaan, durft de filmsector echter voorzichtig te dromen van een zomer waarin bioscopen hun deuren weer open mogen en nieuwe films zonder veel beperkingen gemaakt kunnen worden.

Opstartfase voor sector

Volgens Scholten kan de filmsector weer snel op gang komen als daarvoor de ruimte geboden wordt. "Mits ze het voorbereidende werk, zoals het voltooien van scripts bijvoorbeeld, gedaan hebben."

"De bottleneck zit op dit moment eigenlijk bij producties die nu of binnen anderhalve maand kunnen beginnen. Die denken: gaan we gokken op spoedige versoepelingen, of stellen we het toch nog een paar maanden uit? Want dan is COVID-19 wellicht wat meer onder controle, hebben we beter weer en zullen meer mensen ingeënt zijn. Hierdoor lopen filmmakers minder risico om weer te moeten stoppen."

Stuwmeer van niet-uitgebrachte films

Scholten zegt dat de kans dat er vanaf de zomer weer massaal gedraaid zal worden zeker aanwezig is. Maar ook dat zorgt voor nieuwe uitdagingen.

"Als iedereen weer aan de slag gaat, kom je bij de volgende vraag: waar laat je je film? Er is over de hele wereld een stuwmeer van films ontstaan, die allemaal nog uitgebracht moeten worden. Het is leuk dat wij een Nederlandse film uit december 2020 hebben, maar als de nieuwe James Bond uitkomt, dan gaat die film toch voor."

Tegelijkertijd denkt Scholten niet dat Nederlandse filmmakers kunnen en willen wachten met het uitbrengen van producties: "Op het moment dat je gefinancierd bent, moet je eigenlijk vrij snel beginnen."

Strijd tegen de streamingdiensten

Ongeacht wanneer we weer allemaal naast elkaar voor het grote witte doek kunnen zitten: de bioscoopwereld is door corona voorgoed veranderd.

Streamingdiensten als Netflix en Disney hebben massaal ingespeeld op de behoefte van kijkers die niet naar de bios kunnen, maar wel nieuwe films willen zien. Met als gevolg dat grote films direct thuis te zien zijn, zonder dat ze maar een dag in een bioscoop werden gedraaid.

De vraag is wat de streamingdiensten na corona gaan doen. Blijven ze de kijker thuis direct bedienen, of brengen ze hun films toch nog eerst in de bioscoop uit? Volgens Scholten heeft niemand het antwoord hierop.

"De vraag is vooral of de bioscopen overeind zullen blijven. We hebben de cinema dood verklaard toen de televisie kwam. Daarna nog een keer toen VHS en de dvd kwamen. Maar bioscopen hebben de laatste jaren een groei waargenomen en goed verdiend in Nederland. Het bioscoopbezoek is voor sommige mensen ook echt een onderdompeling in een donkere zaal met goed geluid en perfect beeld."

"Het is daarnaast een van de goedkoopste vormen van uitgaan. Die argumenten zullen ook na corona overeind blijven. De bioscopen zullen zich op lange termijn herstellen, maar wat gaan de grote streamingdiensten doen? Alles in één keer op hun platforms gooien om meer abonnees naar binnen te halen, of gaan ze toch samenwerken met de bioscopen?"

Series versus films

Door de coronacrisis kijken meer mensen naar streamingdiensten, de vraag naar nieuwe titels vanuit die diensten is dus ook enorm gegroeid. En omdat Netflix en Disney graag willen dat hun klanten vaker terugkomen, zijn ze overal op zoek naar nieuwe series.

Volgens Scholten hinken sommige filmmakers daarom al op twee gedachten. Zullen zij zich na corona weer vol op het maken van bioscoopfilms storten, of kiezen ze toch voor het maken van series?

"Er is een verschuiving gaande. Veel producenten richten hun blik op televisieseries, in plaats van speelfilms. Dat gebeurt over de hele wereld. Dat heeft natuurlijk allemaal met de streamingdiensten te maken, waar heel veel geld zit."

Filmmakers die op dit moment een voltooide titel op de planken hebben liggen of bijna klaar zijn met draaien, hebben volgens Scholten al bepaald waar hun film of serie binnenkort te zien zal zijn.

"Niemand die een serie of film heeft voltooid, of bijna zo ver is, gaat nu nog kijken of hij het toch niet beter aan een streamingdienst kan verkopen. Een titel wordt namelijk eerst verkocht en dan pas geproduceerd. Netflix wordt niet gebeld door iemand die nog tien series heeft liggen."