De hoge gasprijs heeft te maken met de zorg die bij energieleveranciers leeft of de voorraden wel op tijd worden aangevuld voor de winter. "Door een relatief koude winter en voorjaar, zijn de gasbergingen leger dan andere jaren", zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen en vooraanstaand expert op het gebied van energievoorziening. "Normaal gesproken zouden die nu voor 80 procent zijn gevuld, maar het is nog maar de helft."

In Groningen wordt inmiddels fors minder gas opgepompt, nog maar grofweg 10 procent van de hoeveelheden die eerder werden gewonnen uit de Nederlandse bodem. "En de leveringen uit het buitenland blijven dit jaar ook achter", aldus Visser. "Dat zorgt voor hogere gasprijzen voor heel Europa."

Dat vanuit andere werelddelen minder gas komt heeft allerlei verschillende redenen: Rusland bedrijft mogelijk politiek om een andere route voor een gaspijpleiding er doorheen te krijgen, maar het heeft ook te maken met een storing in een gasverwerkingsfabriek, zo schetst ABN Amro in een analyse.

"Daarnaast varen schepen met gas vanuit het Midden-Oosten en de Verenigde Staten nu eerder naar bijvoorbeeld Azië omdat daar de vraag hard stijgt en dus ook de prijzen omhoog gaan", vult Visser aan. "Energieleveranciers beginnen zich zorgen te maken of de ze wel genoeg gas voor hun klanten hebben en kopen nu grote hoeveelheden in in bijvoorbeeld Noorwegen."

Het gevolg is nu ook voor de consument goed merkbaar als die aan de beurt is een nieuw energiecontract af te sluiten, stelt Joris Kerkhof, energiedeskundige van vergelijkingssite Independer, dat grafieken bijhoudt van de gemiddelde energieprijzen. "Waar de grens van 2 euro bij de benzinepomp een symbolische grens is, geldt dat ook voor de 1 eurogrens van een kubieke meter gas. Met het verschil dat niet iedereen van de ene op de andere dag dit bedrag ook moet betalen."

Bijna de helft van de consumenten heeft een variabel energiecontract, maar dat wil zeggen dat de tarieven ieder half jaar (op 1 juli en 1 januari) worden aangepast. "De prijs op 1 juli lag al wel hoger, maar nog niet zo hoog als nu en het is afwachten hoe dat 1 januari is", aldus Kerkhof.

De andere helft van de consumenten heeft nog een lopend contract voor één, twee, drie of zelfs vijf jaar. Die mensen betalen de hoge prijs die nu geldt nog niet, maar het afgesproken tarief. "Vorig jaar zijn veel mensen overgestapt omdat toen de prijzen van gas en elektriciteit vanwege de coronacrisis juist ontzettend laag lagen", zegt Kerkhof. "Nu is de prijs voor gas twee keer zo hoog. Of dit een goed moment is om een vast contract af te sluiten is moeilijk te zeggen, omdat het zo zou kunnen zijn dat de prijs nog wat verder gaat oplopen."

ABN Amro verwacht het hoge niveau nog tot zeker 2022. Maar de bank heeft het over de inkoopprijzen door leveranciers. Waar die vorig jaar 10 cent per kubieke meter gas was, is dat nu 45 cent. Ongeveer de helft van de prijs die consumenten betalen bestaat momenteel uit belastingen. "Het is nog afwachten wat een nieuw kabinet beslist over die belastingen", zegt Martien Visser. "Er zijn partijen die nog hogere belastingen willen, om de transitie naar duurzame energiebronnen te stimuleren. Als de gasprijs voor consumenten hoog is, loont het bovendien sneller om het huis te isoleren."

Er zijn nog wel grote verschillen tussen de tarieven van leveranciers, stelt Joris Kerkhof van Independer. "Tussen de duurste en de goedkoopste is dat gemiddeld op jaarbasis 225 euro voor gas. Natuurlijk hebben de meeste consumenten een contract voor zowel gas als elektriciteit. Daarom is het aan te raden alle tarieven goed naast elkaar te leggen als je nu een nieuw contract moet afsluiten."