"We zien bij een groep dertien- en veertienjarigen een patroon waarin zij eetbuien hebben. Ook geven ze aan dat ze soms niet kunnen stoppen met eten. Controleverlies noemen wij dat", vertelt Jansen, die risicofactoren en voortekenen van psychische problemen bij jongeren onderzoekt. "Het is zorgelijk gedrag."

Jansen ziet namelijk dat deze pubers naast het ongecontroleerd eten ook geregeld compensatiegedrag vertonen. "Deze jongeren doen moeite om niet aan te komen door extreem veel te sporten of een groot deel van de dag niet te eten, wat weer een eetbui kan uitlokken." Ze spreekt van ongezonde afslankmethodes.

Een artikel hierover van Jansen, Ivonne Derks en een onderzoeksteam van de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Erasmus MC is onlangs verschenen in Journal of Eating Disorders.

De pubermeisjes en -jongens hebben vaak ook andere problemen, zoals angsten of een negatief zelfbeeld. "Het is een clubje dat we in de gaten moeten houden", meent Jansen. "Uit dit gedrag kan een eetstoornis ontstaan, zoals een eetbuistoornis of boulimia." Deze jongeren hadden nog geen eetstoornis, het gaat om milde vormen van eetbuien.

Dat een tiende van deze leeftijdsgroep eetbuien heeft, zagen de onderzoekers in de antwoorden van 3.600 jongeren in vragenlijsten. De jongeren doen mee aan het langlopende onderzoek Generation R.

Als jongeren doorslaan in hun gedrag van te veel eten en uiteindelijk het leegeten van de koelkast of keukenla ligt een eetstoornis op de loer. Zo kan bijvoorbeeld een eetbuistoornis ontstaan. Deze stoornis bestaat al langer, maar is pas in 2013 opgenomen in het handboek voor psychiatrische stoornissen. "Ongeveer 3 à 4 procent van de Nederlanders heeft deze stoornis." In dat geval heb je wekelijks of vaker zo'n eetbui waarbij je maar moeilijk kunt stoppen. Boulimia is een andere eetstoornis die uit dit eetgedrag kan ontstaan. Mensen met deze stoornis gaan ook extreem lijnen, geven over of gebruiken laxeermiddelen.

Ongeveer 13 procent van dertienjarigen zegt symptomen van eetbuien te ervaren, terwijl dit gedrag op tienjarige leeftijd nauwelijks nog voorkwam. Jonge pubers maken een kwetsbare fase door, schetst Jansen. En niet alleen meisjes vertonen dit gedrag. Bijna 40 procent van de jongeren met dergelijke symptomen is een jongen.

Jansen vindt het belangrijk dat professionals die met pubers werken verder kunnen met deze onderzoeksresultaten. Het zou goed zijn als zij psychische problemen, een negatief zelfbeeld en daarmee samenhangende ongezonde eetpatronen tijdig zouden kunnen signaleren bij jongeren. "Dan gaat het om schoolpsychologen, jeugdartsen en sporttrainers. Als het nodig is, kunnen zij jongeren en hun ouders dan passende hulp bieden."