De helft van de mensen in Nederland heeft overgewicht. "Ons lichaam weet niet goed met deze tijd van overvloed om te gaan", zegt directeur van het Voedingscentrum Gerda Feunekes. "We worden geprikkeld door al dat vet, het zoet en calorieën en zijn er niet op gebouwd om verleidingen te weerstaan. Ons lichaam denkt: ik moet nu dat saucijzenbroodje hebben."

Uit onderzoek van de gemeente Rotterdam blijkt dat het aantal groentezaken in de laatste tien jaar is gehalveerd. Het aantal fastfoodlocaties is juist verdubbeld. Feunekes: "De gemeenten hebben hierin een taak. Waarom? Omdat ze medeverantwoordelijk zijn voor onze gezondheid."

Lara Sibbing adviseert gemeenten over voedsel en vindt dat ze aan de bak moeten. "Het probleem is zo urgent dat we alle niveaus nodig hebben: Europa, Den Haag en alle gemeenten. Het overgewicht in ons land wordt ook wel de stille epidemie genoemd. Daarnaast zijn er grote milieuproblemen door ons eetgedrag en de manier waarop we voedsel produceren."

Uit de analyse die het Voedingscentrum onder de dertig grootste gemeenten heeft laten maken, blijkt dat duurzame voeding maar in een kwart van de 120 onderzochte programma's wordt genoemd en gezonde voeding in de helft.

"In de andere helft dus niet", zegt Feunekes. "Je wil dat een gemeente echt een plan heeft. Het liefst een preventieakkoord, zoals we dat noemen: hoe gaan we nog meer overgewicht en ziektes voorkomen? Dat zien we ook niet echt terug in de helft die het er wel over heeft. Als het niet groots wordt aangepakt, krijg je scheve dingen. Zoals wél een gezonde schoollunch, maar ook reclame voor fastfood."

Wat kan een gemeente dan allemaal doen? Sibbing: "De gemeente gaat over de inrichting van een gebied of stad. Ook is ze verantwoordelijk voor schoolgebouwen en verstrekt ze subsidies. Gemeenten kunnen moestuinen aanleggen of gratis fruit voor schoolkinderen verstrekken."

Groningen en Zwolle legden bijvoorbeeld de verkoop van ongezond voedsel in de buurt van scholen aan banden via hun standplaatsenbeleid. "Geen fastfoodpunten meer", vat Sibbing samen. "Amsterdam verbood reclame voor ongezonde voeding gericht op kinderen in metro's en stations."

Maar wacht even: mogen we niet gewoon zelf weten wat we in onze mond stoppen? "Natuurlijk wel", zegt Sibbing, "maar het wordt mensen heel moeilijk gemaakt om gezond te eten. Je wordt de verkeerde kant op geleid door bedrijven. Zo krijg je juist minder vrijheid."

Gezonde voeding en duurzaamheid zijn daarom niet alleen linkse thema's, vervolgt ze. "De vrijheid om gezond te kunnen leven is ook liberaal. Wil je dat je mensen hun talenten kunnen ontwikkelen, dan moeten ze ook gezond kunnen zijn. En gezond voedsel is nu vaak duurder."

"Als je dit belangrijk vindt, kun je op zoek gaan naar raadsleden die hiermee bezig zijn", tipt ze. "Als partijen er niet iets mee doen, kun je ernaar vragen of jezelf laten horen", zegt Feunekes. "Want we hebben een probleem."