Als iemand weet hoe lastig reuk- en smaakverlies, is het Joke Boon wel. Ze kan niet meer ruiken sinds haar vierde. "Ik wil mensen bewust maken van de andere zintuigen die je hebt, zodat je die meer kunt inzetten en dus mindful eet. Ik adviseer zelf altijd smaakmakers als munt, gember, mosterd en wasabi. Hiermee worden de zenuwuiteinden in je mond geprikkeld."

Boon schreef als ervaringsdeskundige het boek Eerste hulp bij reukverlies. Dat er veel belangstelling voor is, is logisch. 40 tot 70 procent van de mensen die positief testen op het coronavirus krijgt te maken met volledig reukverlies.

Soms duurt dat lang, zo blijkt uit onderzoek. "Ongeveer 50 procent van de mensen krijgt in de herstelfase last van vervormde geuren", weet Kirsten Jaarsma, voorzitter van patiëntenvereniging reuksmaakstoornis.nl. "Mensen ervaren dan dat geuren heel vies zijn. Geurhallucinaties, waarbij je een geurbeleving hebt waar geen bron van is, komen ook veel voor. Het beeld is nu dat uiteindelijk 6 tot 8 procent van de mensen blijvende schade houdt."

Boon legt uit dat minder ruiken ook minder proeven betekent. "Reuk bepaalt voor 80 tot 90 procent wat je proeft, want het meeste is aroma. Door de coronapandemie is er opeens veel meer belangstelling voor reuk- en smaakverlies. Eerder werd er altijd een beetje geringschattend over gedaan. Maar je hebt vijf zintuigen gekregen om een deel van de werkelijkheid waarin je leeft tot je te nemen."

Naast de recepten van Boon is er binnenkort ook een app. Kok Michael van 't Hoff ontwikkelde de app Smaakpupil. Het idee ontstond vóór de coronapandemie op de afdeling oncologie van een ziekenhuis waar hij de maaltijden bereidde. "Ik zie soms hoe moeilijk het voor mensen met smaakverlies is om te genieten van de maaltijd. Het is mooi om wat te doen voor mensen die geen smaak meer ervaren."

Net als Boon ging hij aan de slag met smaakmakers zoals mosterd, citroensap, augurk en specerijen. "Smaakmakers zijn een manier om de maaltijd te verrijken. Als je meer geur of structuur toevoegt, kun je het eten smaakvoller maken en met plezier eten. Smaak is voor iedereen persoonlijk. Het gaat erom dat je kijkt naar wat wel mogelijk is."

"De app is een hulpmiddel voor mensen die langdurig last hebben van smaakverlies", vertelt Van 't Hoff. "Met een test ontdek je wat je wel en niet aangenaam vindt. De app tipt welke smaakmakers je kunt gebruiken." De app is op kleine schaal getest en is vanaf volgende maand beschikbaar. De ontwikkelaar zoekt nog duizend tot vijftienhonderd deelnemers die de app gratis kunnen gebruiken om haar te verbeteren.

"Het is een houvast om anders te kijken naar eten", gaat Van 't Hoff verder. "Ik ga niet uitleggen hoe mensen moeten koken, maar ik laat zien hoe je anders kan kijken naar de maaltijd. En hoe je toch lekker kan blijven eten. Het gaat om combineren en variëren. Met deze app kan ik als kok meer betekenen, dat geeft heel veel voldoening."

Boon heeft allerlei trucs om eten lekkerder te maken. "Door te spelen met kleur, structuur en temperatuur kun je ervoor zorgen dat je lekkerder eet. Een warme soep met een koude room erin geeft een aangename sensatie, want dan heb je twee verschillende temperaturen. Hetzelfde geldt als je je soep met croutons of pitjes en zaden bestrooit, die structuur kun je ook voelen. Dat gaat dan niet gepaard met je smaakpapillen of reuk, maar met je gevoelssensoren."

Dat er nu een app komt die hier ook op ingaat, vindt ze "mooi nieuws voor alle mensen die niet meer goed kunnen proeven".