
Zout: proef je het verschil tussen keukenzout en fleur de sel?
In Nederland wordt zogenoemd steenzout uit de grond gehaald in onder meer Twente en in Harlingen. Het wordt gezuiverd, gejodeerd en verkocht als keukenzout. "Zeezout komt vooral uit Zuid-Europese landen zoals Spanje, maar tegenwoordig ook uit onze eigen Oosterschelde", vertelt zoutdeskundige Theo Jurriens.
Ook in Pakistan wordt veel zout gewonnen, uit zoutmijnen in het Himalayagebergte. "Vanwege de roze kleur ziet het Himalayazout er spannend uit", vertelt Jurriens. "Die kleur ontstaat door de samenstelling van de bodem waar het zout zich bevindt."
Maar smaakt het ook anders? "In principe geldt: zout is zout. Iedere zoutsoort bestaat chemisch gezien uit natriumchloride", vertelt Jurriens. "Keukenzout is industrieel schoongemaakt en er is jodium aan toegevoegd."
Met of zonder mineralen
Zeezout en ook Himalayazout bevatten iets meer mineralen dan keukenzout. Het effect op de gezondheid is volgens het Voedingscentrum te verwaarlozen. Of dit ook geldt voor de smaak is de vraag. Volgens Ron van Beek, chef-kok en eigenaar van restaurant Antichic in Rotterdam, is het verschil wel degelijk te proeven. "Maar smaak is heel persoonlijk", geeft hij toe.
De smaak van zout staat al eeuwenlang ter discussie, weet Jurriens. Ook hij denkt dat er inderdaad smaakverschil is, maar smaak blijft moeilijk te objectiveren. "In het Duitse Lüneburg, onder de rook van Hamburg, werd al in de Middeleeuwen zout gewonnen en naar Scandinavië verscheept. Scandinaviërs wilden alleen dit zout, omdat dit het beste zou smaken.
Verschillende soorten zout:
- Keuken- of tafelzout: zonder mineralen maar jodium toegevoegd, heel fijn van structuur.
- Zeezout: uit de zee of zoutwatermeren, grote kristallen.
- Fleur de sel of Keltisch zeezout: vrij vertaald 'zoutbloem', een laagje zout dat zich op het wateroppervlak van zoutpannen vormt, onregelmatige kristallen.
- Himalayazout: gewonnen in zoutmijnen in het Himalayagebergte in Pakistan, roze van kleur en grof van structuur.
- Hawaiiaans of lavazout: uit het vulkanische gebied op Hawaii, zwart van kleur, grof of fijn.
Jurriens vermoedt dat het smaakverschil tussen de verschillende zouten ook te maken heeft met de grootte van de kristallen. "Smaak wordt gevormd op onze tong en dat betekent dat je een wat groter kristal langer proeft. Keukenzout is heel fijn van structuur en dat kan een reden zijn dat mensen grover zout lekkerder vinden."
Zout met een smaakje
Van Beek gebruikt in zijn keuken niet veel, maar wel veel soorten zout. Een zout dat bij hem onder meer op tafel staat en waar hij veel positieve reacties over krijgt is fleur de sel uit Mallorca. Vrij vertaald betekent het 'zoutbloem'; het is het dunne laagje zout dat zich op hete zomerdagen op het wateroppervlakte van zoutpannen vormt.
Aan het zout voegen ze vervolgens rozemarijn, bietjes of zwarte olijven toe. "Je hoeft niet veel van dit zout aan een gerecht toe te voegen voor een enorme smaakboost", zegt Van Beek.
Je kan overigens heel eenvoudig zelf je eigen zout met een smaakje maken, aldus Van Beek. "Door bijvoorbeeld olijven of kruiden op lage temperatuur - tussen de 70 en 100 graden - te drogen in de oven, en vervolgens in kleine stukjes door wat zout te mengen."