Een paar feiten en cijfers over water: in 2018 dronken we in Nederland bijna 500 miljoen liter flessenwater. Vier jaar eerder was dit nog maar 380 miljoen liter (bron: fws). Kraanwater is volgens het Voedingscentrum 50 tot 500 keer goedkoper en 30 tot 1.300 maal beter voor het milieu dan flessenwater.

Volgens Nicole Nijhuis, toxicoloog bij kennisinstituut KWR, en Jacob de Boer, hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit, is het kraanwater in Nederland heel veilig. "Het wordt zeer goed gezuiverd en er wordt in tegenstelling tot andere landen geen chloor aan toegevoegd", vertelt Nijhuis. "Drinkwaterbedrijven hebben een uitgebreid meetprogramma, waarmee zij de aanwezigheid van niet-natuurlijke stoffen in het water nauwkeurig in de gaten houden."

Flessenwater hoeft niet te voldoen aan de strenge eisen van kraanwater, vastgelegd in de Waterleidingwet. Kraanwater is dus minsten zo gezond als flessenwater. In bron- en mineraalwater zitten soms wel meer mineralen en zouten dan in kraanwater. Met een gevarieerde voeding krijg je voldoende mineralen binnen, aldus het Voedingscentrum. Het drinken van mineraalwater is hiervoor niet nodig.

Over smaak valt uiteraard niet te twisten. De Keuringsdienst van Waarde ontdekte echter een paar jaar geleden dat het bronwater van Bar-Le-Duc, samen met Spa een van de bestverkochte verpakte waters in Nederland, gewoon uit dezelfde grondlaag komt als het water dat in Utrecht uit de kraan komt.

De extreem lage concentraties van stoffen die gemeten worden in kraanwater, zoals bestrijdingsmiddelen, medicijnen en industriële stoffen, liggen volgens KWR ver onder de daarvoor vastgestelde grenswaarden. Nijhuis: "Het gaat om concentraties die geen risico voor de gezondheid van mensen vormen. De concentratie van paracetamol bijvoorbeeld is zo laag dat je een olympisch zwembad leeg zou moeten drinken om één paracetamol binnen te krijgen."

De Boer plaatst een kanttekening: "We moeten wel alert blijven. Tot nu toe gaat het goed. En hoe meer mensen er in Nederland wonen, hoe zwaarder de drinkwaterzuiveringen het gaan krijgen."

De hoogleraar vindt het bijvoorbeeld bizar dat talloze bedrijven vergunningen hebben om giftige stoffen te lozen, in de lucht en in het oppervlaktewater. "De waterzuiveringsbedrijven moeten het er vervolgens weer uithalen. Dat kost ongelofelijk veel geld, geld van de belastingbetaler."

Niet alleen fabrieken moeten volgens hem hierin hun verantwoordelijkheid nemen, maar ook de regering door te zorgen dat dergelijke vergunningen worden teruggedraaid.

Oppervlaktewater bevat verder microplastics die voor een deel door de rioolwaterzuivering komen. "Drinkwaterbedrijven kunnen het er redelijk goed uithalen", aldus De Boer. "De vraag is of microplastics iets doen in het menselijk lichaam. Microplastics zijn al aangetroffen in ontlasting, maar of ze daadwerkelijk worden opgenomen in het lichaam is de vraag. Daar wordt momenteel onderzoek naar gedaan."

Lood is volgens de twee deskundigen een ander verhaal, omdat dit soms in het drinkwater terechtkomt in oude huizen met loden leidingen. Nijhuis: "Het is belangrijk dat vooral mensen met een huis gebouwd voor 1960 hun drinkwaterleidingen controleren. Daarna was het toepassen van loden leidingen verboden."

De Gezondheidsraad adviseert om loden leidingen te vervangen om effecten op de gezondheid - met name neurotoxiciteit - te voorkomen. "Ook nieuwe kranen of leidingen kunnen tijdelijk een kleine hoeveelheid lood afgeven. Het advies is om in dat geval de kraan goed door te spoelen voor gebruik", legt Nijhuis uit.