"We associëren allerlei mooie dingen met het woord chocolade", zegt chocoladesommelier en Chocoa-organisator Caroline Lubbers. "Als je het alleen al hoort, gebeurt er van alles. Je mond begint te wateren, je ruikt de geur."

Volgens Lubbers zijn er meerdere redenen waarom mensen dol zijn op chocolade; op een biologisch niveau heeft ons lichaam behoefte aan suiker en vet, op een psychologisch niveau krijgen we een prettig gevoel wanneer chocolade in de mond smelt. Daarnaast zorgt cacao voor de aanmaak van bepaalde hormonen. "Stofjes waar je blij van wordt", zegt Lubbers.

Nederlanders eten gemiddeld zo'n 4,7 tot 5 kilo chocolade per jaar. We verorberen het niet alleen in de vorm van chocoladerepen, maar ook in de vorm van koekjes, gebak, ijs, vlokken en hagelslag. En de vraag naar cacao neemt toe.

In het jaarverslag van Tony's Chocolonely uit 2018 staat dat de omvang van de cacaoproductie is verviervoudigd sinds 1960. Als gevolg daarvan is meer dan 90 procent van de oerbossen in West-Afrika gekapt. Daarnaast kampen veel cacaoboeren met uitbuiting, slavernij, kinderarbeid en vergrijzing, stellen Lubbers en chocoladeconsultant Marika van Santvoort.

De organisatie van het Chocoa Festival wil bezoekers leren kiezen hoe ze duurzame, eerlijke chocolade van hoge kwaliteit kunnen herkennen. Dat is volgens Lubbers niet zo simpel als een chocoladereep met Fairtrade-keurmerk in je boodschappenmandje gooien.

Ieder duurzaamheidskeurmerk stelt andere eisen, zegt ze. Sommige chocoladeproducenten betalen bijvoorbeeld de cacaoboeren een eerlijke prijs, maar gebruiken ook palmolie, wat bijdraagt aan de ontbossing. "Met sommige keurmerken zijn tienduizenden boeren een beetje te helpen, met andere keurmerken zijn duizend boeren heel veel geholpen."

Van Santvoort adviseert bedrijven en chocolademakers hoe ze hun producten kunnen verduurzamen. Zij raadt aan goed naar de verpakking te kijken als je voor chocolade van goede, duurzame kwaliteit wilt kiezen.

"Staat erop waar de cacao vandaan komt? Als de chocolademaker echt iets bijzonders in huis heeft gehaald, zal dat ook op de verpakking staan. Als het er niet op staat, is het een blend uit meerdere landen."

Lubbers voegt toe dat zo'n blend niet per definitie van mindere kwaliteit is dan cacao met één herkomst. "Maar je kunt het vergelijking met pakken wijn in de supermarkt waar alleen 'rode wijn' op staat. Waar de druiven vandaan komen is niet belangrijk, die zijn er willekeurig in gegooid. Iedereen begrijpt dat dat niet de beste kwaliteit is. Met chocolade is dat net zo."

Als tweede tip geeft Van Santvoort mee het verhaal op de verpakking te lezen. "Staat er een heel algemeen verhaal? Don't buy it. Maar een authentiek, verifieerbaar verhaal met bijvoorbeeld een foto van een cacaoboer is een goed teken."

"Maar het is niet altijd makkelijk om in de supermarkt te begrijpen wat er achter een verhaal zit", zegt Lubbers. Zij raadt aan om op het internet onderzoek te doen naar eventuele duurzaamheidsprojecten die de chocolademerken organiseren.

Een derde teken is de prijs en de verpakking. "Een chocoladereep van goede kwaliteit kun je over het algemeen niet krijgen onder 3 euro per 100 gram", zegt Van Santvoort.

Wie het echt helemaal goed wil doen, zou de supermarkt achterwege moeten laten en chocola alleen in speciaalzaken moeten halen, vindt Van Santvoort. "Daar betaal je meer voor, maar dan weet je ook dat boeren meer betaald hebben gekregen."