Vwo'ers zwoegen vaker op teksten uit NRC Handelsblad. Dat blijkt uit een analyse van alle havo- en vwo-examens Nederlands sinds 2003 door NU.nl en Scholieren.com.

Volgens Alex van de Kerkhof, examenmaker bij Cito, komt dat met name door het verschil in niveau: de teksten in NRC Handelsblad zijn volgens hem iets abstracter en academischer van aard.

Op de havo-examens komt ruim een derde (37,5 procent) van de teksten uit de Volkskrant, gevolgd door opinieblad HP/De Tijd (18,8 procent). In vwo-examens komt echter slechts 10 procent van alle teksten uit de Volkskrant. Bijna een derde (31 procent) van de stukken in vwo-examens komt uit NRC Handelsblad en 13,8 procent uit opnieblad De Groene Amsterdammer.

Beweeg de cursor over het diagram om de percentages te zien. Bekijk hier een grote versie. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

Beweeg de cursor over het diagram om de percentages te zien. Bekijk hier een grote versie. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

Vwo-examens Nederlands bevatten sowieso meer teksten uit verschillende bronnen. Tussen 2003 en 2013 kwamen de vwo-teksten uit dertien verschillende kranten en opiniebladen, terwijl er bij het maken van de havo-examens slechts negen bronnen gebruikt werden.

Het totaal aantal teksten was de afgelopen tien jaar op havo- en vwo-niveau wel nagenoeg gelijk: in de havo-examens zaten 32 teksten, op het vwo waren dat er 31.

Het grootste verschil tussen de teksten in het havo- en vwo-examen is dus de bron. Maar volgens Alex van de Kerkhof - neerlandicus en examenexpert bij het Cito - is het niet zo dat de examenmakers op voorhand een voorkeur hebben voor bepaalde bronnen, zoals bijvoorbeeld de Volkskrant of NRC Handelsblad.

Het zoeken naar examenteksten is volgens Van de Kerkhof een enorm ingewikkeld proces, dat al jaren voordat het examen wordt afgenomen plaatsvindt. 

"Wij zoeken naar een tekst van een bepaald niveau, die een bepaalde diepgang bevat," aldus de toetsenmaker. "De teksten van het vmbo zijn uiteraard makkelijker dan de teksten van de havo, en de teksten voor de havo zijn weer makkelijker dan die van het vwo."

Die moeilijkheid zit volgens Van de Kerkhof op havo- en vwo-niveau vooral in de woordkeuze, de abstractie van de beweringen en de diepgang van de hoofdgedachte. "De leerlingen moeten immers ook iets kunnen met de argumentatieve laag van zo'n tekst. Die moeten ze kunnen analyseren en benoemen. Wij kijken dus naar de tekst op zich, en hebben geen voorkeur voor bepaalde bronnen."

Toch zijn de Volkskrant en NRC Handelsblad populair onder de examenmakers. "Teksten die aan onze eisen voldoen vinden we simpelweg vaker in de Volkskrant en NRC."

Guus Teeuwen, die Nederlands doceert op het Bouwens van der Boijecollege in Panningen (Limburg), sluit zich hier bij aan. "Naar mijn idee hebben de teksten uit het NRC over het algemeen een iets hogere abstractiegraad. Van een vwo-leerling wordt eerder verwacht dat hij dit begrijpt. Daarnaast staan vwo-teksten over het algemeen wat verder af van de belevingswereld van de leerling."

Maandagmiddag buigen alle eindexamenkandidaten van het vwo zich over het eindexamen Nederlands. Havisten zijn later aan de beurt: zij maken het examen dinsdag.

Alle eindexamentips per vak